"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/856 Esas, 2023/331 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gölbaşı (Ankara) 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/550 Esas, 2021/34 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare, davalılar ... vd. ve davalı ... vekilleri ve ... tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, Gölbaşı ilçesi, ... Mahallesi 124598 ada 24 (eski 16) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, kalan kısımda değer azalışı bulunduğunu ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; uygulanan münavebenin hatalı olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının düşük, objektif değer artış oranının yüksek alınarak fazla bedele hükmedildiğini, kalan kısımda değer azalışı bulunmadığını, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalılardan ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, objektif değer artış oranının düşük alındığını, düşük bedel biçildiğini, arta kalan kısımda değer azalışının daha fazla olduğun, resmi verilere uyulmadığını, faizin bitiş tarihinin hatalı olduğunu, davalılara vekalet ücretinin payları oranında paylaştırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
3.Davalılardan ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, objektif değer artış oranının düşük alındığını, arta kalan kısımda değer azalışının daha fazla olması gerektiği, düşük bedel biçildiğini ileri sürmüştür.
4.Davalılardan ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının düşük alındığını, arta kalan kısımda değer azalışının daha fazla olduğunu, münavebeye esas alınan buğday ve bostanın ürün fiyatının Ankara Hal Müdürlüğünden ve Polatlı Ticaret Borsası ile Gölbaşı Ziraat Odasından sorularak yeniden net gelir hesabı yapılması gerektiği, metrekare birim fiyatının düşük tespit edildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza yeknesaklığın sağlanması açısından aynı nitelikte ve benzer özellikteki dava konusu taşınmaz için de buğdayın dekara 400 kg, samanın 300 kg, bostanın 2000 kg alınması suretiyle ve ayrıca, Daire ve Yargıtay denetiminden aynı bölgeden geçen aynı nitelikteki taşınmazlara % 100 oranında objektif değer artışı uygulandığı ve dava konusu taşınmazın coğrafi bilgi sistemleri parsel sorgu uygulamasından gözlenen konumu, bilirkişi raporunda yazılı özellikleri dikkate alındığında % 100 oranında objektif değer artışı uygulanarak alınan ek rapora göre tespit edilen 59,28 TL/ m2 birim değer üzerinden toplam bedelin 3.492.303,36 TL olduğu belirtilmiş ise de, davalılardan ...’in istinaf itirazı bulunmadığından, adı geçen davalı yönünden yapılan artış miktarı Dairece resen hesaplanıp indirilmek suretiyle toplam kamulaştırma bedelinin 3.465.925,16 TL olduğunun kabulü ile bu bedelden mahkemece hükmedilen kısmın mahsubu sonucunda fark 211.037,16 TL bedelin bloke edildiği anlaşıldığından,davacı idare vekilinin başvurusunun esastan reddi, bir kısım davalı taraf vekilinin istinaf itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurularak davanın kabulüne karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılardan ... vd. ve davalılardan ... vekilleri ile davalı ... tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle; her ne kadar istinafa yoluna başvurmadıysamda İlk Derece Mahkemesinde duruşmalara katılıp, bedele itiraz ettiğim için bozma sonrası artan kamulaştırma bedelinden gerekçesi açıklanmadan payıma düşen bedelin ödenmemesi doğru olmadığı gibi objektif değer artış oranının düşük alındığını, düşük bedel biçildiğini, arta kalan kısımda değer azalışının daha fazla olduğunu ileri sürmüştür.
3.Davalılardan ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
4.Davalılardan ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, objektif değer artış oranının düşük alındığını, düşük bedel biçildiğini, arta kalan kısımda değer azalışının daha fazla olduğun, resmi verilere uyulmadığını, faizin bitiş tarihinin hatalı olduğunu, davalılara vekalet ücretinin payları oranında paylaştırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 12 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak; dava konusu taşınmazın konumu, yola ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirlenen çıplak birim değerine %100 oranında objektif değer artışı uygulanmak ve kamulaştırmadan arta kalan kısımda değer azalışının, %15 kabul edilmek suretiyle adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin, davalı ... istinaf yoluna başvurmadığından idare lehine oluşan usuli kazanılmış hak dikkate alınarak davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekili, davalılardan ... vd. ve davalılardan ... vekilleri ile davalı ...'in yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, temyiz eden davalılardan ..., ... vd. ve ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.