"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/393 Esas, 2022/380 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, sonucunda, temyiz dilekçeslerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Mersin ili, Tarsus ilçesi, ... Mahallesi, 1076 (ifrazen 193) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için uzlaşma komisyonunca tespit edilen değere, dava konusu taşınmaza idare tarafından hukuki el koyma tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranının uygulanmasını, taşınmazın değeri hesaplanırken objektif değer artışının uygulanmasını, taşınmazın bilirkişi kurulunca belirlenecek ve hükme esas teşkil edecek gerçek kamulaştırma bedelinin davalıya dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek oranda faizi ile birlikte veya ödeme tarihine göre güncelleştirilerek hesaplanmış kamulaştırma bedelinin hükmün kesinleşmesi beklenmeden ödenmesi karşılığında taşınmazın davacı idare adına tapuda tescilini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı idareye yükletilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.04.2016 tarihli ve 2015/427 Esas, 2016/224 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin; davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davavı idare ve davalılardan ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Mersin, Silifke ve Erdemli il-ilçelerine ait 2015 yılı resmi verileri İl-İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilerek, dava konusu taşınmaza Mersin-Tarsus-Silifke-Erdemli İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verilerinin ortalamasına göre değer biçilmesi ve ortalama verilere göre belirlenen bu bedel ile sadece 2015 yılı Tarsus İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verileri esas alınarak hesaplanan bedel karşılaştırılarak 2015 yılı Tarsus İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı denetlenmek suretiyle sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi, taşınmazın sulu tarım arazisi niteliği, konumu ve yüzölçümü dikkate alındığında değeri belirlenirken kapitalizasyon faiz oranının % 4 uygulanması gerekirken, bu oranın % 5 kabulü ile az bedel tespiti, dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda belirtilen nitelikleri, konumu ve yerleşim yerine mesafesi nazara alındığında, %50 oranında objektif değer artışı uygulanması gerektiğinin düşünülmemesi, taşınmazın değeri belirlenirken bilirkişi raporunda ambalajlama ve ambalajlama işçiliği üretim masraflarına dahil edilmek suretiyle eksik bedel tespiti doğru olmadığından kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 24.06.2020 tarihli ve 2019/193 Esas, 2020/141 Karar sayılı kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak tespit edilen fark kamulaştırma bedelinin verilen sürelere rağmen yatırılmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiştir.
C.İkinci Bozma
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacı idare vekili tarafından sunulan banka dekontuna göre davacı idarenin karar tarihinden sonra 05.08.2020 tarihinde depo kararını yerine getirdiği anlaşıldığından ve davalı vekilinin temyiz dilekçesindeki yargılamaya devam edilmesi yönündeki beyanı da gözönünde tutulduğunda, usul ekonomisi de gözetilerek işin esasına girilip bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin; davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza hatalı ve eksik inceleme ile metrekare birim fiyatının rayicin çok üstünde yüksek belirlendiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dosya içindeki bilgi, belge ve bilirkişi raporuna göre Tarsus ilçe verilerinin gerçeği yansıtmadığını, bedelin adil ve hakkaniyetli olmadığını, düşük belirlendiğini, dava konusu taşınmaz sulu arazi niteliğinde olduğundan kapitalizasyon faizinin %3 alınması gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza Tarsus İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve aynı kamulaştırma kapsamında Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda belirlenen metrekare birim fiyatı ile uyumlu olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ile davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.