"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1953 Esas, 2022/1829 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İnegöl 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/296 Esas, 2021/173 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, .... ilçesi, ... Mahallesi 109 ada 4 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; 28.04.2016 tarihli keşif tutanağı ile 12.03.2020 tarihli keşif neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunda taşınmazda muhtelif meyve ağaçları olduğu tespit edilmiş olup, bu ağaçların kapladığı alan esas alınarak kapama meyve bahçesi olarak değerlendirilmesi ve arta kalan kısımlarının ise tarım arazisi vasfında kabul edilmesi gerekirken, kapama ceviz bahçesi olarak vasıflandırılmak suretiyle fazla kamulaştırma bedelinin hesaplandığını, aynı yıl açılan dava konusu taşınmaza komşu 101 ada 16 parsel ile 102 ada 7 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin davalarda %10 oranında objektif değer artışı uygulandığını, bu dosyaların istinaf ve temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiğini, buna rağmen dava konusu taşınmaz için %30 oranında objektif değer artışı uygulanmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, yasal faize ilişkin hükmün hatalı kurulduğunu, müvekkili idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile gerek davacı idare tarafından taşınmazın 6.200,56 m²lik kısmının kapama ceviz bahçesi olduğunun kabul edilmiş olması ve gerekse İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi tarafından davacı idare vekilinin taşınmazın 6.200,56 m²lik kısmının kapama ceviz bahçesi olmadığı yönündeki istinaf nedenlerinin dikkate alınmaması nedeniyle bu aşamada davacı idare vekilinin aynı yöndeki istinaf nedenlerinin kabulünün mümkün olmadığı, dava konusu parsel üzerindeki yapıya ilk rapordan daha düşük değer biçilmişse de bu konuda davalının ve davacının istinafının bulunmadığı, dava konusu taşınmazın çıplak değerinin %30 oranında artırılmasına yönelik davacı idare vekilinin istinaf nedenine gelince aynı proje kapsamında kamulaştırılan ... Mahallesi 109 ada 13 ve 19 parsel sayılı taşınmazların arazi olarak metrekare fiyatının aynı münavebe ürünleri ile %4 kapitalizasyon faiz oranı ve %10 objektif değer artış oranı uygulanmak suretiyle 50,13 TL/m² belirlendiği, İnegöl 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/168 Esas sayılı davası sonunda verilen kararın davacı idare tarafından istinaf edildiği, istinaf talebinin esastan reddine karar verildiği, bu kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından onandığı, söz konusu taşınmazlar ile dava konusu taşınmazın konumları parsel sorgulama programı yardımı ile incelendiğinde, dava konusu taşınmazın belirtilen parsellerden çok daha büyük olduğu, yolu bulunduğu gibi anayola da yakın konumda bulunduğu, bu nedenle bilirkişi heyetince çıplak değerin %30 oranında artırılmasında ve bu rapora itibar etmesinde usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları uyarınca davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde isabetsizlik görülmediği belirtilmekle birlikte, tespit edilen kamulaştırma bedeline uygulanacak faiz yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kısmen kapama ceviz bahçesi, kısmen arazi niteliğindeki Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 109 ada 4 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.