"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/348 Esas, 2022/3043 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/455 Esas, 2021/442 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti ve davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, Karyağdı Mahallesi 135 ada 86 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığı bedelinin tespiti ve davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı süresi içerisinde cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığı bedelinin tespiti ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; emsal alınan ... Mahallesi 168 ada 13 parsel sayılı taşınmaz şehir merkezinde bulunan bir taşınmaz olup dava konusu taşınmaz ile benzer herhangi bir yönü bulunmadığını, bu nedenle de kamulaştırma bedeli belirlenirken bu taşınmazın emsal seçilmesi hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, ayrıca m² fiyatı dava konusu taşınmaza göre daha uygun olan 2 ve 3 sayılı taşınmazlardan 2 numaralı taşınmaz şirket satışı olması ve Yargıtay kararı gereği emsal alınamayacağı belirtilmiş ise de Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin bu yönde kararı bulunmadığını, 3 sayılı emsal ise hisse satışı olması nedeniyle emsal taşınmaz olarak kabul görmediğini, oysa hiçbir yargı kararında hisse satışının emsal kabul edilemeyeceğinin düzenlenmediğini, bu nedenle emsal alınan taşınmaz ve belirlenen kamulaştırma bedeli hakkaniyete aykırı olduğunu, dava konusu taşınmaz meskun mahal içerisinde bulunmamakta olup, belediye hizmetlerinden faydalanmadığını, bu nedenle de taşınmazın tarım arazisi olarak değerlendirilip net gelir yöntemine göre kıymet takdiri yapılması gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın değerinin tespiti yoluna gidilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazda düzenleme ortaklık payı kesintisinin yapılmadığı, 2020 yılı emlak vergisine esas m² birim fiyatının 37,35 TL olduğu, emsal olarak alınan ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 168 ada 13 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmamış kadastro parseli olduğu, 2020 yılı emlak vergisine esas m² değerinin 24,90 TL olduğu, emsal taşınmaza ait hissesinin 22.06.2016 tarihli ve 1345 yevmiye numaralı resmi satış örneğinin dosyaya celp edildiği, emsal olma özelliğine sahip bulunduğu, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın eksik ve üstün yanlarının hükme esas alınan bilirkişi raporunda tartışıldığı, emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan 1,06 kat daha değerli kabul edilmesinin emlak vergi değerleri açısından da değerlendirildiğinde yerinde olduğu, emsal taşınmazın düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmamış kadastro parseli olduğu halde bilirkişi heyetince düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmış olduğu kabul edilerek dava konusu taşınmazın m² birim fiyatından düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması hatalı ise de davalı tarafça istinaf yoluna başvurulmadığından bu hususun Bölge Adliye Mahkemesince dikkate alınmadığı, buna göre dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının dava tarihi itibariyle 246,88 TL olarak kabulünün yerinde olduğu, enerji nakil hattının dava konusu taşınmaz üzerinde kapladığı alan ve geçiş güzergahı dikkate alındığında %35 değer azalışı uygulanarak değer düşüklüğü oranının tespit edilip, irtifak öncesi taşınmaz değerinden irtifak sonrası taşınmaz değeri çıkarılmak suretiyle kamulaştırma irtifak bedelinin tespitinin yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun bulunup davacı vekilinin istinaf taleplerinin yerinde olmadığı görülmekle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı karşılığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, Karyağdı Mahallesi 135 ada 86 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı idare vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.