"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/730 Esas, 2023/74 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karaman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/291 Esas, 2021/444 Karar
Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak ... ve pilon yeri bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare vekili yönünden esastan reddine, davalı vekili yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Karaman ili, ... ilçesi, ... ... Mahallesi 876 ada 7, 8 ve 9 parsel ... taşınmazlarda kamulaştırma konusu irtifak ... ve pilon yeri bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece pazarlığa davet yazısının müvekkiline gönderilmediğini bu nedenle davanın usulden reddinin gerektiğini, ayrıca idarece belirlenen kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, fazla bedel belirlenmesini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak ... ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerce enerji nakil hattı geçmesi nedeniyle arazinin büyüklüğü, irtifak hakkının süresi üzerinden ve varsayımlar üzerinden değer düşüklüğünün Yargıtayın en üst limiti olan % 35 üzerinden hesaplanmasının kamulaştırma bedelinin yüksek çıkmasına neden olduğunu, bu oranın taraflarınca yüksek bulunduğunu ve kabul etmediklerini, taşınmazın m² birim değeri belirlenirken kapitalizasyon faiz oranın sulu tarımda % 4 olarak alındığını, oysaki sulu tarım arazilerinin değerlendirilmesinde kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınması gerektiğini, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmediğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporununda 2019 yılına ait Tarım İl Müdürlüğü verilerinin esas alındığı ancak Tarım İl Müdürlüğünün ürünler yönünden yapmış olduğu listede dip not olarak kullanılan rakamların Karaman ile ... ilçelerinin ortalamasını temsil ettiğini, iklim, toprak şartları, topoğrafik yapı, bakım vb şartlara göre verim ve maliyet unsurlarının değişiklik göstermesi sebebiyle ayı ayrı hesaplama yapılabilir şerhinin bulunduğunu, ancak müvekkili yönünden özel bir değerlendirme yapılmadan genelleme ile raporun geçiştirildiğini, bilirkişi raporuna karşı itirazlarının mahkemece değerlendirilmediğini, yine bilirkişiler tarafından taşınmaz yönünden değer düşüklüğünün % 35 olarak alındığı, ancak taşınmaz üzerinde geçirilen elektrik hatlarının düşük ve orta gerilim hattı olmadığı, çok yüksek gerilim hattı olduğunu, bu durumda % 75 oranında değer düşüklüğü alınması gerektiğini, en az % 50 oranında objektif değer artışı hesaplanması gerekirken bilirkişiler tarafından değer artışı uygulanmayacağının belirtildiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Karaman ili, ... ilçesi, ... ... Mahallesi, 876 ada 7-8-9 parsel ... taşınmazların sulu tarım arazisi olduğunun kabulü ile İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün yazında belirttiği tarım ürünlerinin münavebesi kullanılarak kapitalizasyon faizinin %4 olarak alınması yöntem itibari ile doğru ise de 2019 yılı münavebeye esas tarım ürünlerinin üretim masraflarının ekonomik tarım yapmaya imkan vermeyecek şekilde yüksek olması nedeniyle üretim masraflarının gayrisafi hasılanın 1/3' ne çekilmesi ile % 50 oranında objektif değer artışı uygulanarak Dairece yeniden hesaplama yapılarak tespit edilen bedel esas alınarak ve dava konusu taşınmazın mahalle adının hatalı yazımı da düzeltilerek, mahkeme kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş ayrıca yeniden belirlenen bedelin hangi delile ve hesaplamaya göre belirlendiğinin açık olmadığını, objektif değer artışının %50 uygulanmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak, değer biçilmesi ve aynı maddenin son bendi uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak ... karşılığının ... ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu irtifak hakkının idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 ... Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alındığında davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi uygundur.
4. Dava konusu taşınmazların hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.