"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2625 Esas, 2023/325 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ereğli(Konya) 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/222 Esas, 2022/151 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, Ereğli ilçesi, ... Mahallesi 363 ada 7 parsel (ifrazla 363 ada 34 parsel) ... taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini ve ecrimisil talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekilinin cevap dilekçesinde özetle; hak düşürücü süre ve zamanaşımı süresinin geçtiğini, Mahkemenin yer ve yetki yönünden görevli olmadığını, davanın idari yargı görev alanına girdiğini herhangi bir el atma olmamasına rağmen açılan işbu mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini, kabul anlamına gelmemekle birlikte davacı tarafından talep edilen bedelleri kabul etmediklerini, davacının faiz taleplerinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, el atma tazminatının davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; idare tarafından dava konusu taşınmazın kamulaştırılması için dava açıldığını, ancak taşınmaza fiilen bir müdahalede bulunulmadığını, davacının taşınmazı kullanmasını engelleyici hiçbir durumunun olmadığını, taşınmazın bulunduğu güzergahta yol yapım çalışmalarının tamamlandığını ve taşınmazın kamulaştırılmasına gerek duyulmadığını, davacının tapuda ifraz edilmesinin düzeltilmesine yönelik talepte bulunma hakkına sahip olduğunu, emsal taşınmazın dava konusu taşınmaza nazaran daha değerli konumda olduğunu, ancak bu durumun emsal karşılaştırma tablosuna yansıtılmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın davalı ... tarafından kamulaştırma işlemine tabi tutulması üzerine 33 ve 34 parsellere ifraz edildiği, 451,84 m² alanlı 34 nolu parselin yol vasfıyla tapuda tescil edildiği gibi yol ve emniyet sahası olarak kullanılmak üzere fiilen de el atıldığı dolayısıyla kamulaştırmasız el atmanın gerçekleştiği anlaşılmakla, arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 ... Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 ... Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yerinde olmakla birlikte, dava konusu taşınmazın kadastral, emsal satışın imar parseli olması nedeniyle dava konusu taşınmazdan bölgesinde uygulanan düzenleme ortaklık payı oranın düşülmesi gerekirken emsalin düzenleme ortaklık payı oranının indirilmesiyle fazla bedele karar verilmesi doğru görülmediğinden Dairemiz tarafından Ereğli Belediye Başkanlığına yazılan yazıya verilen cevapta bölgenin en yakınında uygulanan düzenleme ortaklık payı oranın 0,39 civarında olduğu belirtilmekle yapılan hesaplama doğrultusunda düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; tazminat bedelinden düşülen düzenleme ortaklık payı oranının hatalı olduğunu, emsalden düşülen düzenleme ortaklık payı oranının dikkate alınması gerektiğinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş ayrıca reddedilen bedel yönünden idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 saylı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Konya İli, Ereğli İlçesi, ... Mahallesi, 363 ada 34 parsel ... taşınmaza emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmazın bölgesinde uygulanan düzenleme ortaklık payı oranın düşülmesi suretiyle belirlenen değer üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurullarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre
davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilinin ise aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Reddedilen kısım yönünden davalı idare lehine vekâlet ücreti taktir edilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararını düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idarenin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 10 uncu bendinde yer alan ''Anayasa Mahkemesinin 28.07.2022 tarihli ve 2018/32734 başvuru ... kararına göre davalı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına, '' ifadesinin çıkarılmasına yerine '' Davalı kurum kendini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddedilen miktar üzerinden hesaplanan nispi vekâlet ücreti olan 9.200,00 TL vekâlet ücretinin davacı taraftan tahsili ile davalı tarafa ödenmesine" cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.