"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/143 Esas, 2022/206 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme karar davacı idare vekili ve bir kısım davalılar tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Gümüşhane ili, ... ilçesi, ... köyü 108 ada 10 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın gerçek bedelinin tespitini talep etmiştir.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın gerçek bedelinin tespitini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.05.2015 tarihli ve 2014/673 Esas, 2015/393 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki taşınmaza bilirkişi raporunda emsal olarak esas alınan İkisu Mahallesi 117 ada 110 parsel ... taşınmaz, dava konusu taşınmaza 19-20 km uzaklıkta olup, dava konusu taşınmazdan farklı yer ve özellikte olduğundan emsal olarak alınması doğru olmadığı gibi Dairece incelenen aynı kamulaştırma kapsamında kamulaştırılan merkeze 600-900 metre uzaklıktaki idarece 170 TL/m² değer biçilen taşınmazlara 700TL/m² bedel belirlendiği gözetildiğinde merkeze yaklaşık 5500 metre uzaklıktaki ve idarece 81,80TL/m² den kamulaştırılan dava konusu taşınmaza 650 TL/m² gibi yüksek değer biçilmesi nedeniyle rapor inandırıcı ve hükme esas alınacak nitelikte olmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 12.06.2019 tarihli ve 2017/429 Esas, 2019/259 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C.İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar vekili ile bir kısım davalılar temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda, tespit edilen bedele dava tarihinden dört ay sonrası olan 18.03.2015 tarihinden ilk karar tarihi olan 17.06.2015 tarihine kadar faiz işletilmesi ve idarece fazla yatırılan ve iade edilen bedele faiz işletilmemesi gerektiğinden bahisle düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
3.Dairemizin onama kararına karşı bir kısım davalılar vekili ile bir kısım davalılar karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
4.Dairemizce yapılan karar düzeltme incelemesi sonucunda; değerlendirmede esas alınan taşınmaz ile dava konusu taşınmazın farklı yer ve özellikte olduğu, Dairemiz denetiminden geçen aynı kamulaştırma kapsamında 108 ada 21 parsel ... taşınmazın m²sine aynı değerlendirme tarihi itibari ile 562,00 TL değer biçildiği ve tespit edilen bedelinin Dairemizin 2018/11161 Esas, 2019/1747 Karar ... dosyası ile onanmak suretiyle kesinleştiği nazara alındığında, dava konusu taşınmaza 314,00 TL/m² birim fiyatı belirleyen bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli ve inandırıcı bulunmadığından, tespit edilen bedele dava tarihinden dört ay sonrası olan 18.03.2015 tarihinden ilk karar tarihi olan 17.06.2015 tarihine kadar faiz işletilmesi ile idarece fazla yatırılan ve iade edilen bedele faiz işletilmemesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve bir kısım davalılar temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı mahalde verilen ve kesinleşen m² bedellerinin daha düşük olduğunu, emsal seçiminin ve incelemesinin hatalı yapıldığını, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vd. temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, emsal seçiminin ve incelemesinin hatalı yapıldığını ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vd. temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, emsal seçiminin ve incelemesinin hatalı yapıldığını ileri sürmüştür.
4. Davalı ... vd. temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, emsal seçiminin ve incelemesinin hatalı yapıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının kısmen bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davalıların tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte değildir.
3. Mahkemece verilen ikinci karar bir kısım davalılar tarafından temyiz edilmediğinden ve temyiz etmeyen bir kısım davalılar tarafından karar düzeltilmesi yoluna başvurulduğundan, ikinci kararı temyiz etmeyen ve temyiz etmediği halde karar düzeltme yoluna başvuran davalıların hisseleri bakımından ilk kararda tespit edilen bedelin davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeksizin, ikinci kararı temyiz etmeyen ve temyiz etmediği halde karar düzeltme yoluna başvuran davalılardan ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... için bozma sonrası belirlenen metrekare birim bedeli esas alınarak hesaplama yapılmak suretiyle fazlaya hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar asıllarının tüm, davacı idare vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile hükmün BOZULMASINA,
Davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.