"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2537 Esas, 2023/378 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bozova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/387 Esas, 2020/315 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan daimi ve geçici irtifak ... tesisi ile bu hakların davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şanlıurfa ili, Bozova ilçesi, ... Mahallesi 144 ada 10 parsel, 146 ada 2 parsel, 147 ada 6 ... taşınmazların daimi ve 2 yıllık geçiçi irtifak kamulaştırma bedelinin tespitine ve bu hakkın (ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile) BOTAŞ lehine tescil edilmesini ve mahkeme masrafı ile vekâlet ücretnin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin çok yüksek hesaplandığını, üretim masraflarının düşük ve eksik alınmasının yanında dekar başına alınan ürün miktarları ve ürünlerin birim bedelleri de yüksek gösterilerek net gelirin yüksek hesaplandığını, değer düşüklüğü oranının hesaplamasının hatalı yapıldığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı alındığını, hükme esas raporda daimi ve geçici irtifak bedeli hesaplanmasında işlem hatalarının fazla bedel tespitine yol açabilecek mahiyette olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki 144 ada 10 ve 146 ada 2 parsel ile kapama fıstıklık niteliğindeki 147 ada 6 parsel ... taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin 2942 ... Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle daimi ve geçici irtifak ... karşılıkları tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak Anayasa Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 31317 ... Resmî Gazete'de yayımlanan 16.07.2020 tarihli, 2018/104 Esas, 2020/39 Karar ... kararı ile 7139 ... Kanun'la Değişik 2942 ... Kanun'un 10/8. fıkrasının dördüncü cümlesi; “idarenin ... takdir komisyonunca tespit edilen bedelden az olması durumunda hâkim tarafından tespit edilen bedel, fazla olması durumunda idarenin ... takdir komisyonunca tespit ettiği bedel, peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, kalanı ise bedele ilişkin kararın kesinleşmesine kadar üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmak ve kesinleşen karara göre hak sahibine verilmek üzere” bölümü ile yedinci cümlesinde yer alan “idarenin ... takdir komisyonunca tespit ettiği bedelden fazla olması halinde fazla olan tutarın bloke edildiğine” ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptal edildiği nazara alınarak, fark kamulaştırma bedeline dava tarihinden 4 ay sonrasından başlayarak Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi ve fark kamulaştırma bedelinin işlemiş tüm nemasıyla birlikte derhal ödenmesi gerektiğinden bahisle düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4650 ... Kanun ile değişik 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesi gereğince açılan tespit ve tescil davalarında değerlendirme; aynı Kanun'un 15 inci maddesi uyarınca dava tarihindeki resmi verilere göre yapılır.
3. Bu nedenle karar tarihi itibarıyla Bozova ilçesi resmi verilerin oluştuğu gözetilerek dava konusu taşınmazlara değerlendirme tarihi olan 2019 yılı resmi verilerine göre değer biçilmesi gerekirken 2018 yılı Karaköprü ilçesi resmi verilerine endeks uygulanmak suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
4. Kabule göre de dava konusu 147 ada 6 parsel ... taşınmazın tamamında fıstık fidanı bulunup bulunmadığı araştırılmaksızın kapama fıstıklık olarak değer biçilmesi doğru olmadığı gibi, taşınmazın kapama fıstıklık olarak kabul edilmesi durumunda ayrıca ağaç bedelinin de eklenmesi suretiyle daimi ve geçici irtifak bedeline hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın 6100 ... Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.