"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/34 Esas, 2022/314 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ... ilçesi, ... köyü 505 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında tespit edilen bedeli kabul etmediklerini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, Ankara devlet yolu ile köy yoluna cephe olduğunu, mesleği emlakçılık olan bilirkişiler marifeti ile keşif yapılıp değerinin tespit edilmesinin gerektiğini, kamulaştırma nedeni ile taşınmazın fiilen ikiye bölündüğünü, 10 adet zeytin ağacının kırıldığını, bunların da bedellerinin hesaplanması gerektiğini, taşınmaza emsal olabilecek 559 parsel sayılı taşınmaz maliki ile idare tarafından düzenlenen anlaşma tutağında taşınmazın m² birim fiyatının 21,70 TL'den hesaplandığını belirterek taşınmazın tüm özelliklerinin değerlendirilerek bedelin belirlenmesini talep etmiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın belediye sınırları içerisinde kaldığını, tüm belediye hizmetlerinden yararlandığını, davacı kurum tarafından taşınmazın tüm nitelikleri göz ardı edilerek pazarlık komisyonu kurulduğunu, taşınmazın içerisinde yer alan ağaç bedellerine ayrıca zemin üstü değeri olarak değer biçilmesi gerektiğini, arta kalan alanda değer azalışı veya tamamının bedelinin tespitini talep ettiklerini ve davanın 4 ay içinde sonuçlanmaması halinde faize hükmedilmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.06.2014 tarihli ve 2013/892 Esas, 2014/534 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce 24.09.2018 tarihli ve 2017/11985 Esas, 2018/15150 Karar sayılı bozma ilâmı Mahkemece 2013 yılında Kemalpaşa İlçesinde olağandışı durumlar nedeniyle verim düşüklüğü olduğundan bahisle indirim yapılmadan taşınmazın normal veriminin alındığı yıllar ortalamasına göre bedelinin tespit edilmesi gerektiği, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliği, konumu ve yüzölçümü dikkate alındığında değeri belirlenirken kapitalizasyon faiz oranının %5 uygulanması, dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak, tespit edilen metrekare birim fiyatına ilave edilecek objektif değer artırıcı unsurun %200 oranında uygulanması, faiz başlangıç ve bitiş tarihleri hüküm fıkrasında açıkça gösterilemeyerek infazda tereddüte yol açılması ve 7139 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 24.02.2020 tarihli ve 2020/6873 Esas, 2021/2745 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Kemalpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.02.2020 tarihli ve 2020/6873 Esas, 2021/2745 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; bozma öncesinde verilen kararı davacı idare ile bir kısım davalılar vekillerinin temyiz ettikleri gözetilmeden, temyiz etmeyen davalılar yönünden bozma sonrasında idarenin usuli kazanılmış hakkı ihlal edilmek suretiyle fazlaya hükmedilmesinin doğru görülmediği ve 7139 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüyle kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın değerini etkileyecek faktörler değerlendirilirken dikkate alınan hususların doğu olmadığını, belirlenen bedelin kamu zararına neden olacağını, raporun denetlenebilir olmadığını ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, bu durumun gerekçeli karar hakkına aykırılık teşkil ettiğini ve maddi hata kabul edilerek bu kez yapılacak incelemede dikkate alınmasını, kabul edilmediği takdir de ise taraflarına gerekçesinin bildirilmesine karar verilmesini istediklerini, bedelin düşük belirlenmesinin hak ihlali olduğunu ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedellerinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz sebepleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Mahkemece ilk karar ile hükmedilen fark bedele ilk karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken son karar tarihine kadar faiz işletilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Kemalpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/34 Esas, 2022/314 Karar sayılı kararının 4 numaralı bendinin 2 nci paragrafında yer alan "kamulaştırma bedeline" kelimelerinin çıkartılarak, yerine "kamulaştırma bedelinden 9.806,19 TL'lik kısmına davanın açılmasından 4 ay sonrasını takip eden gün olan 03.04.2014 tarihinden ilk karar tarihi olan 19.06.3022 tarihine kadar, 65.943,78 TL'lik kısmına" ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... vd'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.