"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/836 Esas, 2022/1850 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Elmalı Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/275 Esas, 2020/288 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Antalya ili, Elmalı ilçesi, ... Mahallesi 113 ada 55 (eski 6152) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare istinaf dilekçesinde özetle; idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesini, dava konusu taşınmazın fiilen sulama kaynağının olup olmadığı belli olmayıp kuru arazi niteliğinde olduğunu, sulu kabul ediliyorsa sulama giderlerinin de dahil edilmesi gerektiğini, üretim giderlerinin net gelirin 1/3'ünü geçemeyeceği kuralının kanunen doğru olmadığını, uygulanan %40 objektif değer artış oranının da hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Antalya ili, Elmalı ilçesi, ... Mahallesi 113 ada 55 sayılı taşınmaz ... Sulama Kooperatifi sulama sahası içerisinde olması nedeniyle sulu tarım arazisi niteliğinde kabulü ile taşınmaza 2018 yılı Elmalı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri kullanılarak ve taşınmazın mevki, konum ve bilirkişi raporunda belirtilen özelliklerine uygun objektif değer artışı ve üretim giderlerinin brüt gelirin 1/3'ünü geçemeyeceğinden brüt gelirinin 1/3'ü olacak şekilde net gelir metoduna göre değer biçilerek; üzerindeki yapıya ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre yıpranma payı da düşülerek ve arta kalan kısmın yüzölçümü, geometrik şekli ve makineli tarıma elverişli olmaması dikkate alınarak tamamının kamulaştırmasının yerinde olduğu bu nedenle mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek, dava konusu taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun (3402 sayılı Kanun) 22 nci maddesinin (a) bendi gereğince yenilenerek 113 ada 55 parsel nosunu aldığı ve tapunun güncel durumunun yansıtılması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tesciline ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ... ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ili, Elmalı ilçesi, ... Mahallesi 113 ada 55 parsel sayılı dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 ... maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak; üzerindeki yapıya resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek ve ağaçlara maktuen değer biçilmesi ... ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi ve dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Dava konusu taşınmazın 3402 sayılı Kanun’un 22 nci maddesinin (a) bendi gereğince yenilenerek 113 ada 55 parsel numarasını aldığı ve yüzölçümünün 849,33 m² olarak güncellendiği anlaşıldığından yeni yüzölçüm ve parsel numarası üzerinden hüküm kurulması ve kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare verilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının,
a) (1) numaralı bendinin hükümden çıkarılmasına, yerine “Davanın KABULÜ ile Antalya İli, Elmalı ilçesi, ... Mahallesi 113 ada 55 parsel sayılı taşınmazda davalılar hissesine düşen (21/23) payın kamulaştırma bedelinin 49.521,83 TL olarak tespitine,”
b) (2) numaralı bendinin hükümden çıkarılmasına, yerine “Dava konusu Antalya ili, Elmalı ilçesi, ... Mahallesi 113 ada 55 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline; 4721 sayılı Kanun'un 999 uncu maddesi uyarınca yol olarak terkinine,
c) Numaralı bendinin hükümden çıkarılmasına, yerine “Kıymet takdir komisyonunca belirlenen ve davalılar hissesine düşen 30.714,78 TL'nin tamamının davalılara (Elmalı Sulh Hukuk Mahkemesi 2018/749 Esas, 2018/746 Karar sayılı ...'ın ve Antalya 5.Sulh Hukuk Mahkemesi 2019/1003 Esas, 2019/1049 Karar sayılı ...' nun veraset ilamındaki payları oranında) derhal ödenmesine, kamulaştırma bedeli ile idare tarafından takdir edilen bedel arasındaki fark olan 18.807,05 TL'nin derhal ödenmesine,
d) numaralı bendinde yer alan “18.808,69” ibaresinin hükümden çıkarılmasına, yerine “18.807,05” ibaresinin yazılmasına,
e) hükme ayrı bir bent ekleyerek “Davacı kurum tarafından fazla yatırılan 1,64 TL bedelin, davalı tarafından bankadan çekilmişse varsa ödenen nemaları ile birlikte davalıdan hisseleri oranında alınarak davacı idareye verilmesine, bedel alınmamışsa fazla yatan bedelin işlemiş nemaları ile birlikte davacı idareye iadesine," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.