"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1679 Esas, 2022/2167 Karar
KARAR : Düzeltilerek esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Afyonkarahisar 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/487 Esas, 2021/569 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Afyonkarahisar ili, ... ilçesi, ... köyü 2095 parsel (ifrazen 5658 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu 2095 parsel sayılı taşınmazın 734,06 m²lik kısmının kamulaştırma nedeni ile tapusunun iptali ile davacı idare adına tapuya kayıt ve tescili ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; emsal alınan taşınmazın özel amaçlı satış olduğunu, emsal parselin imar parseli olması dikkate alınarak düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması gerektiğini, arta kalan kısım için %20 değer kaybı verilmesinin hatalı olduğunu, yapı bedeline ilişkin bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden hüküm tesisisin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde kalması nedeniyle arsa vasfında kabul edilerek emsal incelemesi ile değerinin tespiti yoluna gidilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazdan düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmadığı, 2017 yılı emlak vergisine esas m² birim fiyatının 7,00 TL olduğu, emsal olarak alınan Afyonkarahisar ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 2908 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde yola terk işlemi yapılmış imar parseli olduğu, 2017 yılı emlak vergisine esas m² değerinin 7,00 TL olduğu, emsal taşınmaza ait 22.12.2016 tarihli resmi satış örneğinin dosyaya celp edildiği, emsal olma özelliğine sahip bulunduğu, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın eksik ve üstün yanlarının hükme esas alınan bilirkişi raporunda tartışıldığı, emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan %80 daha değerli kabul edilmesinin emlak vergi değerleri açısından da değerlendirildiğinde yerinde olduğu, buna göre dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının dava tarihi olan 15.02.2017 tarihi itibarıyla 146,70 TL olarak kabulünün yerinde olduğu, aynı mahalde bulunan 5245 parsel sayılı taşınmaz için taşınmazın m² birim fiyatının 2016 yılı itibarıyla 207,79 TL olarak tespitinin yapıldığı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 18.03.2021 tarihli ve 2020/9654 Esas, 2021/3701 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verildiği, örnek dosyadaki tespit edilen m² birim fiyatının işbu davamızda güçlü delil niteliğinde bulunduğu, buna göre somut davada tespit edilen m² birim fiyatı olan 146,70 TL’ nin yerinde olduğu, kamulaştırmadan arta kalan 5659 parsel sayılı taşınmazın yüzölçümü, geometrik durumu, cephe derinliği gözönünde bulundurulduğunda %20 değer kaybı oranı tespit edilip buna göre belirlenen bedelin kamulaştırma bedeline eklenmesinin yerinde olduğu, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan binanın tespit edilen cinsi ve ölçüleri dikkate alınarak inşai muhdesatın değerinin 2017 yılı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının birim ve maliyet cetveline göre değerinin belirlenmesinde isabetsizlik bulunmadığı, ancak dava konusu taşınmazın 5658 ve 5659 parsel sayılı sayılı taşınmaza ifraz edildiği, kamulaştırılan parselin 5658 parsel numarasını aldığı, İlk Derece Mahkemesince hüküm kısmında dava konusu taşınmazın parsel numarasının infazda tereddüt yaratacak şekilde eski parsel numarası olan 2095 parsel olarak yazılmasının hatalı olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu, 11 ... ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 ... maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 ... maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara aynı Kanun’un 11 ... maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp, 02.12.1982 tarihli ve 17886 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aşınma Paylarına İlişkin Oranları Gösteren Cetvel esas alınarak yıpranma payı düşülerek ve üzerindeki ağaçlara ise yaş, cins, verim durumuna göre maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmının yüzölçümü, geometrik şekli ve kullanım durumu dikkate alındığında uygulanan değer azalışı oranının makul olduğu sonucuna varılmıştır.
4.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir
5.Dava konusu taşınmazın tapu kaydında yer alan hacizlerin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin sonuna “ Dava konusu taşınmazın tapu kaydında yer alan hacizlerin hükmedilen bedele yansıtılmasına,” ibaresinin eklenmesi suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.