"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/286 Esas, 2021/71 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar ... vd. vekili ile dahili davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Davacılar ... vd.vekiline Mahkemenin gerekçeli kararı 27.04.2021, dahili davalı Hazine vekilinin temyiz dilekçesi ise 10.05.2021 tarihinde tebliğ edilmiş olup davacı ... vd. vekilince 21.05.2021 tarihinde temyize cevap dilekçesi verilmek suretiyle hüküm katılma yolu ile temyiz edilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 432 nci maddesine göre verilecek nihai kararlara karşı tebliğden itibaren 15 gün içinde veya 433 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre temyiz dilekçesinin tebliğinden itibaren 10 gün içinde verilecek cevap dilekçesiyle temyiz yoluna başvurabilir.
6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 432 nci ve 433 üncü maddeleri uyarınca süresinde verilmeyen davacılar ... vd. vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Mahkeme kararı dahili davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilerek, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 105 ve 127 parsel sayılı taşınmazlarda davacıların murisleri ..., ... ve ...'ın hissedar olduklarını, davalılar tarafından taşınmazlara kamulaştırmasız olarak el atıldığını, taşınmazların bir kısmının Antalya- Kemer yolu ve kaldırım olarak kullanıldığını, davalı ... tarafından taşınmazların işletilmek üzere kiraya verildiğini, halen de bu şekilde kullanıldığını belirterek kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... cevap dilekçesinde; kurumlarının dava konusu taşınmazlara el atmasının söz konusu olmadığını, ancak taşınmazların bir kısmının içinde kaldığını iddia ettikleri sahil yolunun çok önceden yapılmış bir yol olduğunu, hak düşürücü sürenin geçtiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; görevli yargı yerinin idari yargı olduğunu, dava konusu taşınmazlardan 127 nolu parselin kumsal olarak, 105 nolu parselin ise dolgu alanı ve kumsal alanı olarak planlandığını, davanın Maliye Hazinesine yöneltilmesi gerektiğini, taşınmazların Belediyece kamulaştırılacak yerlerden olmadığını, pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddi istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03.03.2015 tarihli ve 2012/672 Esas, 2015/75 Karar sayılı kararı ile davanın ... yönünden husumetten reddine, ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu 105 parsel sayılı taşınmazın 110 m²si ile 127 parsel sayılı taşınmazın 11 m²sine ... sahil yolu ve kaldırımı içine alınmak suretiyle fiilen el atıldığı belirtildiğinden bu kısımlar yönünden Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumlu tutulması, 127 parsel sayılı taşınmazın yol kapsamı dışında kalan bölümlerinin dere yatağı ve doğal kumsal olduğu ve fiilen el atmanın bulunmadığı anlaşıldığından bu kısımlar yönünden ise davanın reddi yerinde ise de 105 parsel sayılı taşınmazın yol kapsamı dışında kalan kısımlarının yeşil alan, yaya yolu, Baki Beach 4 büfe ve müştemilatları ile kafe olarak kullanıldığı, Antalya Defterdarı ile ... Belediye Başkanı arasında imzalanan protokole göre taşınmazın işletilmesi konusunda Hazine tarafından bu protokolün düzenlendiği anlaşıldığından mahkemece Hazine davaya dahil edilerek 105 parsel sayıl taşınmazın 1027 m²lik yeşil alan, yaya yolu, cafe ve müştemilat olarak kullanılan bölümleri yönünden Hazinenin sorumluluğuna gidilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 09.02.2021 tarihli ve 2019/286 Esas, 2021/71 Karar sayılı ilamı ile dava konusu 105 parsel sayılı taşınmazın 1027 m²lik kısmı dışında kalan alan bozma konusu yapılmayıp kesinleştiğinden bu hususlarda karar verilmesine yer olmadığına, 105 parsel sayılı taşınmazın 1027 m²lik kısmındaki davacıların hisselerinin bedelinin dahili davalı Hazineden alınarak davacılara verilmesine ve davacılar payına düşen alanların tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ... vd. vekili ile dahili davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; zamanaşımı süresinin geçtiğini, davaya konu taşınmazlara kamulaştırmasız el atılmadığını, taşınmazların denizin etkisi altındaki kumluk sahalardan olduğu ve özel mülkiyete konu olamayacağı gözönüne alınarak 1974-1982 yılları arasında davaya konu taşınmazlar ve komşu parseller hakkında tapu iptal ve tescil davaları açılarak davaya konu taşınmazların bulunduğu sahil bandındaki tapuların müvekkili idarece iptal ettirildiğini, Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1973/476 Esas, 1975/703 Karar sayılı ilamı ile 105 parsel sayılı taşınmazın tapusu iptal edilerek anılan kararın 28.03.1977 tarihinde kesinleştiğini, tapunun iptaline ilişkin kararların infaz edilmemiş olmasının davacıların taşınmazlarına kamulaştırmasız olarak el atıldığı anlamı taşımayacağını, davaya konu taşınmazın tapu kayıtları incelendiğinde 105 parsel sayılı taşınmaz üzerinde 31.01.1977 tarihli ve 955 yevmiye no ile yine 09.04.1982 tarihli ve 1022 yevmiye no ile ihtiyati tedbirler bulunduğu halde bu hususta araştırma yapılmadığını, şahıslar için tapu oluşturulması yolsuz tescil hükmünde olup davacılar açısından tazminat hakkı doğurmayacağını ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmek suretiyle bedelinin davalı idarelerden tahsili yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre dahili davalı Hazine vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Dava konusu ... Mahallesi 105 parsel sayılı taşınmazın el atılan 1027 m²lik kısmındaki davacılar paylarının iptali ile dahili davalı Hazine adına tesciline karar verilmesi gerekirken infazda tereddüt uyandıracak şekilde davacılar payına isabet eden alanlar üzerinden tapu kaydının iptaline karar verilmesi yerinde değildir.
5. Mahkemece bozma öncesi verilen kararın bozma ile ortadan kalktığı gözetilmeksizin, dava konusu 105 parsel sayılı taşınmazın 1027 m²lik kısmı dışında kalan alanlar yönünden karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi doğru değildir.
6. Dahili davalı Hazine harçtan muaf olduğu halde aleyhine harca hükmedilmesi hatalıdır.
7. Dava konusu taşınmazların tapu kaydında yer alan haciz şerhlerinin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davacılar ... vd. Vekilinin Temyizi Yönünden
Temyiz dilekçesinin süre yönünden REDDİNE,
B. Dahili Davalı Hazine Vekilinin Temyizi Yönünden
1. Dahili Davalı Hazine vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Dahili Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a) (1) numaralı bendinin (b) ile gösterilen alt bendinin hükümden tümüyle çıkartılarak yerine “Dava konusu Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 105 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırmasız el atılan 1027 m²lik kısmın tapu kaydının davacıların payı oranında iptali ile dahili davalı Hazine adına tesciline, ” cümlesinin yazılması,
b) (2) numaralı bendinin hükümden tümüyle çıkartılarak yerine “Dava konusu Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 105 parsel numaralı taşınmaz yönünden davacı ... için 1.056,46 TL, ... için 651,86 TL, ... için 899,12 TL, ... için 202,30 TL, ... için 382,12 TL, ... için; 382,12 TL ve ... için 382,12 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihi olan 02.11.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Müdürlüğünden tahsili ile adı geçen davacılara ödenmesine, Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 105 parsel sayılı taşınmazda sahil yolu ve kaldırım olarak el atılan 110 m2’lik kısmın tapu kaydının davacıların tapu kaydı ve veraset ilamındaki payları oranında iptali ile davalı ... adına tapuya kayıt ve tesciline ve dava konusu Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 127 parsel numaralı taşınmaz yönünden davacı ... için 101,15 TL, ... için 62,93 TL, ... için 87,66 TL, ... için 20,23 TL, ... için 38,21 TL, ... için 38,21 TL ve ... için 38,21 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihi olan 02.11.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Müdürlüğünden tahsili ile adı geçen davacılara ödenmesine, Antalya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 127 parsel sayılı taşınmazda sahil yolu olarak el atılan 11 m2’lik kısmın tapu kaydının davacıların tapu kaydı ve veraset ilamındaki payları oranında iptali ile davalı ... adına tapuya kayıt ve tesciline, hüküm özetinin ilgili Tapu Sicil Müdürlüğüne bildirilmesine, Karayolları Genel Müdürlüğüne yöneltilen fazlaya ilişkin taleplerin reddine, ... Belediyesine karşı açılan davanın husumetten reddine, alınması gerekli 27,70 TL karar ve ilam harcının peşin alınan harçtan mahsubu ile bakiye 120,80 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacılara iadesine, davalı ... harçtan muaf olduğundan bu davalıdan harç alınmasına yer olmadığına, davacıların davalı ... yönünden yaptığı, tebligat, müzekkere, posta, keşif ve bilirkişi giderlerinden ibaret 1.966,95 TL yargılama giderinin davalı ... Müdürlüğünden tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, kalan miktarın ve ... Belediyesi yönünden yapılan yargılama giderlerinin davacının kendi üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 1.500,00 TL ücreti vekâletin davalı ... Müdürlüğünden tahsili ile davacılara ödenmesine, reddedilen kısım yönünden 1.500,00 TL vekâlet ücretinin davacılardan tahsili ile davalı ... Müdürlüğüne ödenmesine, ... Belediyesi yönünden red sebebi farklı olmakla 1.500,00 TL vekâlet ücretinin davacılardan tahsili ile ... Belediyesine ödenmesine,”şeklindeki bendin eklenmesi,
c) (6),(7) ve (8) numaralı bentlerinin hükümden tümüyle çıkartılması,
d) (3) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerine “Dahili davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafça yatırılan harçların yatıran tarafa iadesine,” cümlesinin yazılması,
e) Ayrı bir bendi olarak “Dava konusu taşınmazların tapu kaydında yer alan haciz şerhlerinin hükmedilen bedele yansıtılmasına” cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacılar ... vd. Peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.