"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1488 Esas, 2023/452 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/133 Esas, 2022/39 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, 2 Nolu Erdoğdu Mahallesi 1053 ada 29 parsel ... taşınmazın 190,62 m²lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... vd. vekilinin cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Ortahisar Belediye sınırları içerisinde imar planı dahilinde olduğunu, her türlü belediye hizmetinden yararlandığını, anayola ulaşımının kolay olduğunu, yoğun yapılaşma bölgesinde olduğunu, ilköğretim okullarına ve liselere yürüme mesafesinde bulunduğu göz önüne alındığında yüksek değere sahip olduğunun aşikar olduğunu, ayrıca yine dava konusu taşınmazın bütün bu özellikleri, tüm resmi dairelere ve iş yerlerine, çarşı pazara, okullara yakın olması taşınmazı daha da değerli yaptığını bu nedenlerden ötürü ivedilikle keşif günü verilerek taşınmazın değerinin tespit edilmesini, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Ortahisar Belediye sınırları içerisinde imar planı dahilinde olduğunu, her türlü belediye hizmetinden yararlandığını, anayola ulaşımının kolay olduğunu, yoğun yapılaşma bölgesinde olduğunu, ilköğretim okullarına ve liselere yürüme mesafesinde bulunduğu göz önüne alındığında yüksek değere sahip olduğunun aşikar olduğunu ayrıca yine dava konusu taşınmazın bütün bu özellikleri , tüm resmi dairelere ve iş yerlerine, çarşı pazara, okullara yakın olması taşınmazı daha da değerli yaptığını bu nedenlerden ötürü ivedilikle keşif günü verilerek taşınmazın değerinin tespit edilmesini, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın 190,62 m²lik kısmının tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine, 188,59 m²lik kısmının tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu ve emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz özellikleri tek tek incelenmeden eksik ve üstün yanları açıklanmadan, karşılaştırma yapmadan genel nitelikteki değerlendirmelerle yetinilerek rapor hazırlandığını, bedelin tespitinde her unsurun gerekçeleri ve değere katkı oranları ayrı ayrı belirlenip dayanakları gösterilerek kamulaştırma bedelinin saptanması gerektiğini, raporda imar ve yol durumu, yapılaşma şartları, şehir merkezine yakınlığı gibi tüm özellikleri açısından karşılaştırma yapılmadığını mevcut özelliklerin her birinin değerlendirmede ne derece etkili olduğunun ifade edilmediğini ve lehe vekalet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını belirterek kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; emsalin uygun emsal olmadığını, taşınmazın şehrin ticari, ekonomik ve kültürel merkezlere çok yakın bir konumda olduğu gibi inşaat alanı olarak kullanılmaya elverişli imar parseli olduğunu, dava konusu taşınmaza 1,20 km mesafedeki 487 ada 98 parsel ... taşınmazın m² birim fiyatının 2.512,41 TL değerle kamulaştırıldığını, bunun dava tarihine endekslendiğinde 4.880,92 TL/m² olarak hesaplandığını, taşınmazın objektif değer arttırıcı unsurları dikkate alındığında takdir edilecek m² değerinin asgari 5.000,00 TL olarak belirlenmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak davaya konu taşınmazın m² değerinin belirlenmesinin, dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının sınıfı belirlenerek, resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek değer tespiti kanuna ve Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu, ancak ilk kararı istinaf etmeyen davalılar yönünden ilk kararda tespit edilen bedel davacı idare lehine usulü kazanılmış hak oluşturduğundan, kaldırma kararından sonra sadece ilk kararı istinaf eden davalıların payı hesaplanarak bu miktarın bloke ettirilip adı geçenlere ödenmesine ve ilk kararı istinaf etmeyen davalılar yönünden kaldırma kararından önceki bedele göre hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden, kaldırma kararından sonra tespit edilen bedel üzerinden tüm davalıların payını kapsar şekilde karar verilmesi doğru değilse de, davacının ne toplam bedel ne de bu yönde istinaf nedeni ileri sürmemesi, sadece emsal kıyasının yetersiz yapıldığını ileri sürerek istinaf nedenini m² bedeline hasrettiği görülmekle yapılan hatalı değerlendirmenin eleştirilmesi ile yetinilerek davacı idare ve davalı ... vd. vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek ve üzerindeki ağaçlara yaşı ve cinsi dikkate alınarak maktuen değer biçilmesi değer tespit edilmesinde, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine, kamulaştırmadan arta kalan ve tamamının bedeline hükmedilen kısmının davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 ... Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5.Tespit edilen kamulaştırma bedelinden vasi ile temsil edilen davalılar lehine hükmedilen bedelin vasisine ödenmek üzere Trabzon 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2017/481 Esas ve Trabzon 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2004/288 Esas ... dosyalarına ödemenin yapılmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde ödenmesine hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare ve davalılar ... vd. Vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; (3) numaralı bendinde bulunan " davalılara hisseleri oranında)" kelimelerinin çıkartılarak yerine “vasi ile temsil edilen davalıların payına düşen bedellerin Trabzon 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2017/481 Esas ve Trabzon 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2004/288 Esas ... dosyalarına ödemenin yapılmasına, diğer davalılara tapudaki hisseleri oranında ” ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.