"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine,Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1242 ada 11 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, acele el koyma dosyasında değerinin çok düşük belirlendiğini, 2942 sayılı Kanun'a göre gerekli eksikliklerin tamamlanarak değerinin tespit edilmesini, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan kuyulara da değer biçilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... Havacılık Kargo Taşımacılık ve Ticaret A.Ş. Vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma kararıyla müvekkillerin sahibi oldukları taşınmazlar üzerindeki mülkiyet hakları kalkacağı gibi, müvekkillerin uzun zamandan beri şirketlerinin faaliyetlerinin sekteye uğraması ve geçim kaynaklarından da mahrum kalacağını, taşınmazın gerçek değerinin tespiti gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, dosyaya sunulan emsallerin esas alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olmadığını, iki bilirkişi raporu arasında m² değerleri arasında fark olduğunu, emsal alınan taşınmazların dava konusu taşınmaza emsal olabilecek nitelikte olmadığını, davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazdan %40 düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması gerektiğini, taşınmaz üzerinde bulunan kuyuya belirlenen değerin çok yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazla aynı yerde aynı zamanda Kamulaştırılan ... Mahallesi 1412 ada 1 parsel sayılı taşınmaz hakkında davacı idare ile yapılan uzlaşma neticesinde m² fiyatının 2.000 TL olarak belirlendiğini, ... Mahallesi 1242 ada 16 parsel sayılı taşınmaza Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/821 Esas dosyasında yapılan keşifte arsa vasfıyla 24.10.2016 tarihi itibarıyla 300 TL değer verilmiş olup değerin istinaf ve Yargıtay denetiminden geçtiğini ileri sürmüştür.
3. Davalılar ... ve diğerleri vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, dava konusu taşınmazla aynı kamulaştırma kapsamında aynı adada bulunan 1242 ada 153 parsel sayılı taşınmaza 320 TL değer biçildiğini, dava konusu taşınmaza en azından 300-320 TL değer biçilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
4.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin komşu parsellere göre düşük belirlendiğini, dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, dava konusu taşınmazla aynı kamulaştırma alanında bulunan Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/478 Esas sayılı dosyasında taşınmaza 320 TL değer biçildiğini ileri sürmüştür.
5.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, dava konusu taşınmazla aynı kamulaştırma alanında bulunan Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/478 Esas sayılı dosyasında taşınmaza 320 TL değer biçildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümleri uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve zemin üzerindeki iki adet kuyu ve eklentilerine değer verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalılar ... ve diğerleri vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
3.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
4.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalılar arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindekiKahramanmaraş ili, Dulkadiroğlu ilçesi, Ferhuş Mahallesi 1242 ada 11 parsel taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk karar ile acele el koyma bedelinin mahsubu ile derhal ödenmesine karar verilen bedele ilk karar tarihine kadar, kaldırma kararı sonrası fark bedele ikinci karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Bir kısım davalılar vekillerinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin hükümden çıkarılmasına yerine Mahkemece ilk kararla tespit edilen 37.587.591,51 TL'den acele el koyma bedeli olan 16.348.173,99 TL'nin mahsubuyla bakiye 21.239.417,52 TL'ye 25.02.2017 tarihinden ilk karar tarihi olan 28.03.2018 tarihine kadar yasal faiz uygulanmasına, son karar tarihi ile tespit edilen 30.456.379,91 TL fark bedele ise 28.03.2018 tarihinden ikinci karar tarihi olan 22.03.2021 tarihine kadar faiz uygulanmasına" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalılr ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.