"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/16 Esas, 2023/21 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... hakkında açılan davanın husumet ehliyeti yokluğundan reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin İstanbul ili, Pendik ilçesi, ... köyü, 309 parselde kayıtlı,52.840,00 m² miktarlı taşınmazda hissedar olduğunu, müvekkilinin dava konusu taşınmazı 29.11.1989 tarihinde 246/52840 hisse ile satın aldığını, ancak taşınmazdaki hissesinin 126,00 m²ye tekabül eden 126/52840'lık payının 06.03.1996 tarihinde ... tarafından Sabiha Gökçen Havalimanına bağlantı yolu projesi kapsamında kamulaştırıldığını, dava konusu taşınmazın çok fazla hissedarı bulunan ve müşterek mülkiyete tabi bir parsel olduğunu, müvekkilinin maliki olduğu alanın fiili parselasyona göre 122 ile işaretlenen özel parsel alanı olduğunu, müvekkilinin kamulaştırmadan sonra kalan 120/52840 hissesinin kaldığını taşınmazın bir kısmı üzerinden fiilen yol ve kaldırım geçirildiğini, imarda da kamuya tahsisli olduğunu belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde;dava konusu taşınmazın imar planlarında yol ve park alanı olarak işlenmesinin öncelikle 1/5000 ölçekli imar planından kaynaklanmış olması dikkate alındığında husumetin Büyükşehir Belediye Başkanlığına yöneltilmesi gerektiğini, taşınmazın ana artere cepheli olduğunu, 1/1000 ölçekli planda davacının mülkiyet hakkını kısıtlayan yeni bir fonksiyon tanımlamadığını, mahallinde yapılacak keşif ile el atmanın olup olmadığını, el atma söz konusu ise bunun fiili mi yoksa plana bağlı hukuki el atmamı olduğunun tespit edilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2.Dahili Davalı ... vekili; dava konusu taşınmazda davacının 122 numaralı özel parselinde kısmen kamulaştırma yaptıklarını, 133 numaralı özel parselin dava dışı kişiye ait olduğunu ve o parselin tümden kamulaştırıldığını, davacıda kalan 120 m² kısmında el atma olmadığını davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.01.2019 tarihli ve 2017/55 Esas, 2019/32 Karar ... ilamı ile ... aleyhine açılan davanın kabulüne, ... hakkındaki davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.03.2021 tarihli ve 2019/1010 Esas, 2021/336 Karar ... ilamı ile davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 10.03.2021 tarihli ve 2019/1010 Esas, 2021/336 Karar ... kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; 52840 m² yüzölçümlü dava konusu taşınmazın imar planında kısmen konut, kısmen park, kısmen yolda kaldığı, bir kısmının da, E-80 Karayolunda olduğu; 21.330 m²sinin Anadolu Otoyolu Çamlıca-Gebze Kesimi Kurtköy Kavşağı-Pendik Tersane Köprülü Kavşağı Bağlantı yolu inşaat emniyet sahasında kaldığından bahisle Karayolları Genel Müdürlüğünün 10.09.1992 tarihli ve 199/59 ... kamulaştırma işlemine başlama kararı ile kamulaştırıldığı, davacının payı için Pendik 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1996/142 Esas ... dosyasında taşınmazda özel parselasyon olduğundan bahisle davacının 126 m² yerinin (126/52840 payı) kamulaştırma bedeline hükmedildiği, 120 m² yerinin kamulaştırma sahası dışında kaldığı, kamulaştırma sonrası davacının tapu payının 120/52840 oranına düştüğü, davacının iş bu davayı açarken özel parselasyon planında 122 numaralı özel parselasyon maliki olduğunu ve geri kalan 120 m² yerine de el atıldığını iddia ettiği, yapılan keşifte davacının kendine ait olarak gösterdiği yerde fiili el atmanın olmadığı, bu kısmın imarda park alanına isabet ettiği belirtildiğinden, fen bilirkişince Pendik 1.Asliye Hukuk Mahkemesi 1996/142 Esas ... dosya içinde bulunan krokileri ve belgeleri değerlendirirerek düzenlenen raporda davacıya ait yerin 133 numaralı özel parsel olduğunun ve bu parselin Kurtköy-Pendik bağlantı yolu içinde kaldığı ancak davacının kendine ait olarak gösterdiği yerle aynı yer olmadığı, iki yer arasında 120 metre kadar mesafe bulunduğunun belirttiği, dosyadaki özel parselasyon belgeleri incelendiğinde davacıya ait olan belgenin üst kısmında 133 özel parsel numarası yazılmış ise de altı kısmın 122 parsel numarası yazılı olduğu gözetildiğinde dava konusu taşınmazın bulunduğu yerde yeniden keşif yapılarak gerektiğinde tanık ve başka özel parsel malikleri de dinlenmek kaydıyla öncelikle davacıya ait yer net olarak tespit edildikten sonra, bu yerin daha önce kamulaştırılan yerlerden olup olmadığı, önceki kamulaştırmaya konu değilse dahi kamulaştırmaya konu yolda, çevre bağlantı yollarda bir genişleme yapılıp yapılmadığı, davacıya ait olduğu tespit edilen yerde fiili bir el atma olup olmadığı, davacının 120 m² yerinin tamamına mı bir kısmına mı el atıldığı, el atma yoksa dahi kamuya tahsisli alanda kaldığı tespit edilirse yol yapımıyla imar çalışmalarına başlandığı kabulü karşısında proje bütünlüğü ilkesi gereği imardaki duruma göre sorumlu idare belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtilerek bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyulmak suretiyle ... hakkında açılan davanın husumet ehliyeti yokluğundan reddine, ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; verilen kararın hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılan ifraz işlemi neticesinde 1367, 1368 ve 1369 parsel numaralı parsellere bölünerek tescil olduğunu, 17.10.2018 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Kavakpınar Mahallesi ve Çevresi Uygulama İmar Planı kapsamında 1367 parsel ... taşınmazın kısmen konut alanı, kısmen yol ve yeşil alanda, 1368 parsel ... taşınmazın “Karayolu Koruma Kuşağı” üzerinde yol ve yeşil alanda, 1369 parsel ... taşınmazın ise 13.01.2017 Tasdik Tarihli 1/1000 Ölçekli Pendik Esenyalı Bölgesi Kemiklidere ve Çevresi Uygulama İmar Planı Kapsamında tamamının park alanında kaldığı, taşınmaz 309 parsel iken “Karayolu Koruma Kuşağı” üzerinde kalması ve kamulaştırma kapsamında olması nedeniyle Pendik Belediye Başkanlığınca herhangi bir imar uygulaması çalışmalarına dahil edilmediğini, düzenleme ortaklık payı kesintisi de yapılmadığı,1368 ve 1369 parsellerin ana artere cephelerinin olmasından dolayı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin görev ve sorumluluk alanında olduklarını,1368 parsel ... taşınmazın Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda da olduğunu, idarelerince davaya konu taşınmazlarda herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığını ve bu yönde karar alınmadığını, dava konusu taşınmazların bulunduğu alanda 1/5000 Ölçekli ... İmar Planı iptal edildiğinden dolayı bahse konu imar uygulama çalışmalarının beklediğini,davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 11 inci maddesi, Ek Madde 1 ve 4 ü
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının kısmen bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı, vekâlet ücretinin nispi olmasına ilişkin açık temyiz bulunmadığı anlaşılmakla; davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte değildir.
3. Davacıya ait kısımda fiili el atma olmadığı, imarda park alanı olarak tasarrufunun kısıtlandığı gözetildiğinde 16.11.2022 tarihinde kabul edilerek 26.11.2022 tarihli ve 32025 ... Resmî Gazete’de yayımlanan 7421 ... Kanun’un 5 inci maddesi ile 2942 ... Kanun’a eklenen ek madde 4’ün son fıkrasındaki; “Bu Kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir.” hükmü dikkate alınarak nispi harca hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasında; (3) numaralı bendinin çıkartılması ile yerine "Alınması gereken “179,90 TL harcın yatıırılan harçlardan mahsubu ile bakiyesinin talep halinde yatıran davacı tarafa iadesine" cümlesinin yazılması; (4) numaralı bentten "1,40 TL peşin harç, 6.148,00 TL ıslah harcı" kısmının çıkarılması ve yine aynı bentten " 13.574,50" sayısının çkartılması ile yerine "7.425,10" sayısının yazılması, devamına "davacı tarafından yatırılan peşin ve ıslah harçlarının talep halinde davacıya iadesine" cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ...'ndan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
25.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.