"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1001 Esas, 2023/639 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2013/381 Esas, 2021/291 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesi, ... Mahallesi, 548 ada 20, 21, 22, 23, 24 parsel sayılı taşınmazlara davalı idarece usulüne uygun kamulaştırma yapılmaksızın okul yapılmak suretiyle fiilen el atıldığından bahisle kamulaştırmasız el atmaya dayalı taşınmazlar bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, davalı idare tarafından kamulaştırma işlemlerinin devam ettiğini, davacıların idareye başvurmaları halinde kamulaştırma bedellerinin kendilerine ödeneceğini, davanın kabulü halinde var ise ilköğretim alanında kalan kısmının mülkiyetinin davalı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılardan ... ve ... tarafından açılan davanın bu davacıların kök muris mirasçısı olmamaları nedeniyle reddine, diğer davacılar yönünden davanın kabulü ile taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, Mahkemece 17.01.2022 tarihli ek kararla da davaya konu parsellerin davalı adına kayıt ve tesciline karar karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemenin kararının usul ve kanuna uygun olmadığını, ...'nın bu davada davalı durumunda olamayacağını, kanun ve yönetmelikler gereği Milli Eğitim alanlarının bedelsiz temini veya kamulaştırılmasının belediye ve mücavir alan sınırlar içerisinde ise belediyeye ait olduğunu, davanın bu nedenle öncelikle davalı olma ehliyeti bulunmadığından reddinin gerektiğini, bu el atmada müvekkillinin bir kusurunun bulunmadığını, diğer taraftan bir kısım davacılar yönünden davanın reddine karar verilmesine rağmen müvekili idare ile lehine vekâlet ücretine hükmedilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Gaziosmanpaşa Asliye Hukuk Mahkemesinin 1978/987 Esas, 1970/954 Karar sayılı dosyasında davacıların miras bırakanı ...'nun, vekilleri aracılığı ile eldeki davaya da konu olan parseller için kamulaştırma bedelinin artırılmasını istediği, Mahkemenin ilk kararının Yargıtay 5. Hukuk Dairesince bozulduğu, Mahkemece bozma kararına uyularak davanın kısmen kabulüne dair hüküm kurduğu ve kamulaştırma bedelinin tezyidine karar verdiği, davacıların murisinin o tarih itibarıyla 30 günlük yasal süre içerisinde tezyidi bedel davası açmış olmasının, kamulaştırma iş ve işlemlerinden haberdar olduğunun açık kanıtı olduğu, murisi ... yönünden kamulaştırma işlemi kesinleştiğinden davacıların bu davayı açma hakları bulunmamadığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği gibi dava konusu parseller önceden İstanbul ili hükmi şahsiyeti adına tescil edildiği halde Mahkemece 17.01.2022 tarihli ek kararla davaya konu parsellerin davalı adına kayıt ve tesciline karar verildiği ve bir kısım davacılar için davanın husumetten reddine karar verildiğinden davalı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinden bahisle İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin ödenmediğini, hususta eksik inceleme ile davanın reddine karar verildiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlâk muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlâk muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'nun (2942 sayılı Kanun) 14 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; davacılar murisi tapu kayıt maliki ...'nun, Gaziosmanpaşa Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1978/987 Esas, 1970/954 Karar sayılı dosyasında bedel artırım davası açtığı ve bu suretle haklarında kamulaştırma kesinleştiği anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.