"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/310 Esas, 2023/43 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Çorum ili, Merkez ilçesi, ... köyü 892 parsel (ifraz ve yenileme ile 116 ada 128 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 12.01.2021 tarihli ve 2020/177 Esas, 2021/6 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 28.03.2022 tarihli ve 2022/827 Esas, 2022/939 Karar sayılı kararı ile tarla niteliğindeki taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik olmadığı, bilirkişi raporuna göre sulanabilir nitelikte arazi olduğu anlaşılan dava konusu taşınmaz için kapitalizasyon faizinin %4 oranında belirlenmesinin taşınmazın bulunduğu yöre dikkate alındığında isabetli olduğu, arazi niteliğindeki taşınmaza objektif değer artırıcı unsur ilave edilmesinin ve bu kapsamda dava konusu taşınmazın konumu, bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak, gelir metoduna göre tespit edilen metrekare birim bedeline %20 oranında objektif değer artırıcı unsur ilave edilerek bedel tespit edilmesinin de yerinde olduğu kanaatine varıldığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; hükme esas alınan bilirkişi raporunda münavebeye alınan ürünlere ait verilerin, dosya kapsamında yer alan 2019 yılı Çorum İl Tarım ve Orman Müdürlüğü resmî verilerine göre denetlenerek, davalı vekilinin ilk kararı istinaf etmediği de gözetilmek suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle hüküm kurulması, kabule göre de tespit edilen kamulaştırma bedelinin mahkemenin ilk kararıyla tespit edilen bedelden az olduğu ve bedelin ilk kararla ödenmesine hükmedildiği gözetilmeksizin, tespit edilen kamulaştırma bedeline ilk karar tarihine kadar faiz uygulanması gerekirken, tüm bedele infazda tereddüt oluşturacak şekilde karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; Çorum İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün il verileri ile merkez ilçe verileri arasında farklılıklar olduğunu, aradaki bu farklılıklar nedeniyle dava konusu taşınmazın metrekare birim bedelinin yüksek belirlendiğini, kamulaştırma bedeli hesaplanırken il verilerinin kullanılması gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranının daha düşük oranda alınmasını, objektif değer artışının en az %100 oranında uygulanması gerektiğini, kamulaştırmadan arta kalan 116 ada 129 parsel sayılı taşınmazda bulunan 6 dönümlük arazi içerisinde yaklaşık 2-3 dönümü kaplayan üç adet büyük kayanın olduğunu, arta kalan bu yerde ekonomik olarak tarım yapılmasının mümkün olmadığını ve farklı bir amaç ile kullanılamaması nedeniyle değerinin azaldığını, ancak bu hususun dikkate alınmadığını, bozma sonrası hükme esas alınan bilirkişi raporunda 390.806,06 TL kamulaştırma bedeli hesaplandığı halde, Mahkemece 219.149,43 TL bedele hükmedilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
18.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.