"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/68 Esas, 2023/30 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul 26. İş Mahkemesinin 06.12.2022 Tarihli ve 2022/310 Esas, 2022/511 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda, 854 sayılı Deniz İş Kanunu'nun (854 sayılı Kanun) 46 ncı maddesine göre taraflar arasındaki sözleşmede yetkili mahkeme konusunda anlaşma yok ise bağlı olduğu limanının yer mahkemesinin yetkili olduğu, taraflar arasında yetkili mahkeme açısından sözleşme bulunmadığı, davacının çalıştığı gemilerin bağlama limanının İzmir olduğu, ayrıca işçinin çalışmasının İstanbul İş Mahkemelerinin bölgesinde geçtiğinin iddia edilmediği, dolayısıyla yer itibariyle İzmir İş Mahkemesinin iş bu davada yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İzmir 8. İş Mahkemesinin 03.03.2023 Tarihli ve 2023/68 Esas, 2023/30 Karar Sayılı Kararı
Dosyada mevcut davalı işveren tarafından düzenlenen hizmet belgesi adı altında düzenlenen belgelerde davacının çalışmış olduğu bir kısım gemilerin bağlama limanının ...-Sicil limanı olarak İzmir ilinin gösterildiği gibi yine davacının çalıştığı bir kısım geminin bağlama limanının Bandırma, .../Malta olduğu, 854 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesindeki yasal düzenlemede yer alan hizmet akdinde ayrıca bir hüküm yoksa ibaresinden kastın yetki sözleşmesini gösterip 7036 sayılı İş Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 5 inci maddesinin beşinci fıkrasındaki düzenlemede bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmelerinin geçersiz olduğunun belirtildiği, bu itibarla davacının tüm çalıştığı gemilerin bağlama limanının İzmir ili olmaması gözetildiğinde salt 854 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesindeki düzenleme sebebi ile yetkisizlik kararı verilmesinin usul ve yasaya uygun olmadığı, keza dava dilekçesinde ve ticaret sicil kayıtlarında açıkça görüldüğü üzere davalılardan ... Holding A.Ş. ve ... Denizcilik Nakliyat A.Ş.’nin adreslerinin İstanbul ili olup ortak yetkili mahkemenin davalıların adresi itibarı ile İstanbul ili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan alacak istemine ilişkin davada yetkili mahkemenin neresi olduğuna ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı Kanun’un “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
“İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır. Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.”
3. 7036 sayılı Kanun’un “Yürürlükten kaldırılan hükümler” başlıklı 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası şöyledir:
“Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 5521 sayılı Kanuna yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.”
4. 854 sayılı Kanun'un “Görevli ve yetkili mahkeme” başlıklı 46 ncı maddesi şöyledir:
“Bu kanun kapsamına giren gemiadamlariyle bunların işveren veya işveren vekilleri arasında bu kanundan veya hizmet aktinden doğan davalar hakkında, 5521 sayılı kanun hükümleri uygulanır. Hizmet aktinde ayrıca bir hüküm yoksa dava, geminin bağlama limanında iş davalarını bakmaya yetkili mahkemede görülür.”
C. Değerlendirme
1. İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan davalı tarafça süresinde yapılmasa da hakim tarafından kendiliğinden bu husus göz önünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hakim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir.
2. 854 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesindeki düzenleme ile davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesinin ve işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesinin yetkisi ortadan kaldırılmamış bunlara ek olarak geminin bağlama limanında iş davalarını bakmaya yetkili mahkemede de dava açılabileceği belirlenmiştir. Deniz taşıma işinin genel olarak gemide yapılması ve her geminin bir bağlama limanı bulunması nedeni ile bağlama limanın bulunduğu yer iş mahkemesinin yetkili olması, işin yapıldığı yer yetkisi ile uyumludur. Zira gemi seferlerinin yabancı bir ülkeden yönetildiği durumlar hariç, bağlama limanı genellikle geminin sicile kayıtlı olduğu yerdir.
3. Dosya kapsamından, davalı ... ve ... Holding Anonim Şirketinin yerleşim yeri adresinin Şişli/İstanbul olduğu, davalı Limar Liman ve Gemi İşletmeleri Anonim Şirketinin ise yerleşim yeri adresinin Fatih/İstanbul olduğu, bu adresin de İstanbul İş Mahkemelerinin yargı alanında kaldığı, davacının seçimlik hakkını kullanarak yetkili olan davalının yerleşim yeri mahkemesinde dava açtığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle uyuşmazlığın İstanbul 26. İş Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul 26. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
27.11.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.