"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3246 Esas, 2023/770 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/393 Esas, 2022/549 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, Karatay ilçesi, ... Mahallesi 6062 ada 2 ve 6367 ada 4 parsel ... taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; taşınmazlara haksız olarak el atıldığını, taşınmazların arsa vasfında olduklarını, imarlı sanayi parsellerine çok yakın olduklarını, ticari potansiyellerinin bulunduğunu beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalı tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yapılan hesaplamanın hatalı ve fahiş olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının düşük, objektif değer artış oranının yüksek alındığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazların arsa vasfında olduklarını, düşük bedel verildiğini beyan etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tarım arazisi niteliğindeki taşınmazların kamulaştırma bedelinin net gelir esasına göre tespit edilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığını, Dairece İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne yazılan yazıya verilen cevapta Konya atık su kanalından sulanma imkanı bulunmasına rağmen sulu yerine kuru tarım arazisi olarak değerlendirilerek düşük bedele hükmedilmesi ve kısmi kamulaştırma nedeniyle arta kalan kısımlarda değer düşüklüğü olacağının düşünülmemesi hatalı olduğunu, Karatay İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden 2020 verileri istenildiğini, daha önce aynı bölgeye(Karatay-Satyatan) ilişkin dosyalarda kullanılan buğday-y.ayçiçeği-d.mısır-ş.pancarı münavebesi ile ve sulu arazilerde uygulanan %4 oranında kapitalizasyon faizi ile hesaplama yapılması için bilirkişi heyetinden ek rapor alındığını, kısmi kamulaştırma yapılması nedeniyle arta kalanın alanı ile geometrisindeki değişiklikler göz önünde bulundurularak 6062 ada 1 parselde %20, 6367 ada 3 parselde %10 değer azalışı olduğunu ve neticeten her iki taşınmazın toplam kamulaştırma bedeli 564.697,55 TL olarak tespit edilmesi nedeniyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalının İlk Derece Mahkemesinde kendisini vekil ile temsil ettirmediği halde aleyhlerine vekâlet ücretine hükmedildiğini, faiz başlangıç tarihlerinin hatalı yazıldığını, net geliri yüksek olan ürünlerin münavebeye alınmış olduğunu, yaygın yetiştirilen ürünlerin münavebeye alınması gerektiğini, değer kaybının ve objektif değer artışının verilmemesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, değer azalışı oranlarının düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi doğru olduğu gibi, Bölge Adliye Mahkemesince, aldırılan ek bilirkişi raporuna göre, taşınmazın özelliklerine ve dosya kapsamına göre kapitalizasyon faiz oranı % 4 ve objektif değer artış oranının %200 olarak kabulü ile 2020 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri esas alınmak suretiyle belirlenen m² birim değeri üzerinden taşınmazların bedelinin belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin ise aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davalı İlk Derece Mahkemesinde kendisini vekil ile temsil ettirmediği halde lehine vekâlet ücretinin hüküm altına alınması doğru görülmemiştir.
5. Faiz başlangıç tarihlerinin 08.12.2020 olması gerekirken, 08.11.2020 olarak belirlenmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin ise diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının (3) numaralı bendinin davalı lehine verilen 9.200,00 TL vekâlet ücretine ilişkin dokuzuncu paragrafının çıkartılmasına, devamla (3) numaralı bendinin beşinci paragrafının ikinci ve dördüncü satırında ye ralan “08.11.2020” ibaresinin çıkartılmasına, yerine “08.12.2020” ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.