"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1118 Esas, 2023/1248 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Menemen 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/143 Esas, 2022/242 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Menemen ilçesi, ... köyü 142 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporuna karşı yaptıkları itirazlarının dikkate alınmadığını, müvekkili lehine vekâlet ücretine hükmedilmediğini, bilirkişi heyeti tarafından net gelir hesabına göre belirlenen kamulaştırma bedeli üzerinden hüküm kurulması gerektiğini, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın emlak vergisi m² birim fiyatlarının mukayese edilmediğini, ek raporda belirlenen kamulaştırma bedelinden acele el koyma dosyasında yatan bedelin mahsup edildiğini, bozmadan önce yapılan yargılama neticesinde kamulaştırma bedelinin 35.490,00 TL olarak tespit edildiğini, tespit edilen kamulaştırma bedelinden 35.490,00 TL’nin mahsup edilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, emsalin uygun olmadığını, dava konusu taşınmazdan %40 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasının kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi ve taşınmaz kapama zeytin bahçesi olduğundan kamulaştırılan kısmın üzerindeki ağaç bedelinin kapama zeytin bahçesi gelir metoduna göre biçilecek değerden, sulanabilir tarım arazisi olarak ekilebilecek münavebe ürünleri esas alınmak suretiyle gelir metoduna göre biçilecek değer mahsup edilerek hesaplanması ve kamulaştırma bedeline ilave edilmesi yerinde görülmekle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü diğer nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. 24.09.2019 tarihli ilk karar ile hükmedilen bedelden, acele el koyma bedelinin mahsubu ile oluşan 489,93 TL’nin nemaları ile birlikte mükerrer ödemeye sebebiyet vermeyecek şekilde derhal davalıya ödenmesine ve bu bedele 24.02.2019 tarihinden son karar tarih olan 04.10.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken, 489,93 TL yönünden hüküm kurulmaması yerinde değildir.
5. Yasal faiz başlangıç tarihi 24.02.2019 olduğu halde hükümde 24.09.2019 olarak gösterilmesi ve 128.163,00 TL’ye son karar tarihi olan 04.10.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken infazda tereddüt uyandıracak şekilde karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasının;
a). (5) numaralı bendindeki “24.09.2019’den karar tarihine” ibaresinin çıkartılarak yerine “24.02.2019 tarihinden son karar tarih olan 04.10.2022 tarihine” ibaresinin yazılması,
b). Ayrı bir bendi olarak “24.09.2019 tarihli ilk karar ile hükmedilen bedelden, acele el koyma bedelinin mahsubu ile oluşan 489,93 TL’nin nemaları ile birlikte mükerrer ödemeye sebebiyet vermeyecek şekilde derhal davalıya ödenmesine ve bu bedele 24.02.2019 tarihinden son karar tarih olan 04.10.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine,” cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınana temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.