"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1525 Esas, 2022/1954 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/196 Esas, 2020/229 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Van ili, Edremit ilçesi, ... Mahallesi ... ada 56 ve 57 parsel sayılı taşınmazlarda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince belirlenen kamulaştırma bedelinin fahiş nitelikte olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda kapitalizasyon faizinin %4 olarak alınmasına ilaveten objektif değer artışı uygulanmasının mükerrer bir artış yarattığını, elektrik iletim hattının parsel üzerinden geçiş şekli dikkate alındığında değer düşüklüğü oranının %35 alınmasının bedelin fahiş hesaplanmasına neden olduğunu, dava konusu taşınmaz üzerinde haciz ve ipotek gibi takyidatların bedele yansıtılması şeklinde hüküm kurulması talep edilmesine rağmen gerekçeli kararda bu hususa yer verilmemesi sebebiyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma neticesinde kullanılmaya elverişli olmayan arazinin tamamen kamulaştırılması gerektiğini, dava konusu araziden geçen elektrik direklerinin yüksek gerilim hattı olup arazinin neredeyse tamamını kullanışsız hale getirdiğini, dava konusu taşınmazın değeri ile ilgili yeterli araştırma yapılmadığını, dosyadaki bilirkişi raporlarının hatalarla dolu olduğunu ve hükme esas alınacak nitelikte olmadığını, kapitalizasyon faizinin fazla hesaplandığını, müvekkilinin arazisinin satış değerini pozitif yönden etkileyen birçok etken mevcut olduğunu, yerel mahkemece hüküm altına alınan bedellerin gerçek bedellerden çok düşük olması nedeniyle yerel mahkeme kararının bozulması gerektiğini belirterek istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı bedeli karşılığının ve pilon yeri bedelinin tespit edilmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerinin temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin ve pilon yeri bedelin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu Van ili, Edremit ilçesi, ... Mahallesi 56 ve 57 parsel sayılı taşınmazlarda 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir esas alınarak değer biçilmesi ve aynı maddenin son bendi uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı bedelinin ve pilon yeri bedelinin tespit edilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Dosyadaki bilgi ve belgelerin tetkikinde; dava konusu taşınmazlarla aynı mahallede bulunan, aynı kamulaştırma kapsamında dairemize intikal eden dosyalarda domates, buğday, yan ürün buğday samanı ile yonca bitkisinin münavebeye alındığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise arpa, yan ürün arpa samanı ile yonca bitkisinin alındığı anlaşılmakla, öncelikle dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede münavebeye esas ürünlerin değerlendirme tarihi olan 2019 yılına ait resmi verilerin dosya arasına alınması, sulu arazi koşullarında mutat münavebeye uygun olarak rapor alınarak, aynı münavebe üzerinden değerlendirme yapılır ise; bölgede benzer konumda olan taşınmazlarda uygulanan münavebeden ayrılma sebepleri konusunda ek rapor alınarak bir karar verilmesi gerekir.
4. Dava konusu taşınmazlar tapu kaydında 101 ada olarak belirtildiği hâlde, hüküm kısmında dava konusu taşınmazların ada numarasının gösterilmemesi infazı sırasında tereddüt yaratacağından yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.