"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1113 Esas, 2023/1093 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sarıkamış Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/95 Esas, 2021/295 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Maliye Hazinesi adına tescili istemine ilişkin asıl ve kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kars ili, Sarıkamış ilçesi, ... köyü, 108 ada 3 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Maliye Hazinesi adına tescilini talep etmiştir.
2.Asıl davada davalılar birleştirilen davada davacılar vekili birleştirilen davanın dava dilekçesinde özetle; dava konusu Kars ili, Sarıkamış ilçesi, ... köyü 108 ada 3 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını, taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşmadıklarını belirtmekle yeniden değer tespiti yapılmasını talep etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedele 05.08.2019 tarihinden 15.06.2021 tarihine kadar yasal faiz işletilerek, davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ve taşınmazın baraj gölü sahası içerisinde kalması sebebiyle 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun (3402 sayılı Kanun) 16 ncı maddesinin (C) ben uyarınca tapudan terkini ile davacı ... Hazinesi adına tesciline, birleştirilen dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemece hatalı karar verildiğini, bilirkişi raporları arasında çelişki olduğunu, bilirkişilerin yöre dışındaki bir yerin tarım arazileri için belirlenen birim fiyatlara göre hesaplama yapmış olmalarının uygulamaya aykırı olduğunu, bilirkişi raporunun bu haliyle yeterli olmadığı eksik ve hatalı olduğunu beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 Sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) maddesi uyarınca ekilebilir ürüne göre gelir metodu kullanılarak bilimsel yolla, dosyaya getirilen resmi veriler esas alınarak net gelirin tespit edilmesinde, taşınmazın niteliğine uygun kapitalizasyon faiz oranın tespit edilmesi ve uygulanmasında, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların yaş, cins ve verim durumuna göre maktu değerlerinin belirlenmesinde, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama uygulaması sitesinden edinilen bilgilerden tespit edilen dava konusu taşınmazın bulunduğu konumu ve bilirkişi raporunda belirtilen özellikleri de dikkate alındığında belirlenen oranda objektif değer artışı uygulanmasında, taşınmaz üzerindeki yapılara da 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) maddesi uyarınca dava tarihi itibari ile resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde, bir isabetsizlik görülmediği, mahkemece belirlenen 746.324,93 TL kamulaştırma bedelinden, acele el koyma dosyası tespit edilen 321.456,17 TL'nin mahsubu ile bakiye 424.868,76 TL fark bedele dava tarihinden itibaren 4. ayın dolduğu tarih olan 05.08.2019 tarihinden karar tarihi olan 15.06.2021 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, yazılı şekilde faiz ve ödeme hükmü kurulması hatalı ise de davacının istinaf talebinin olmaması ve istinafa yalnızca davalı geldiğinden istinafa gelenin sıfatına göre aleyhe kaldırma/düzeltme yapılamayacağından başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine, birleştirilen dava kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki Kars ili, Sarıkamış ilçesi, ... köyü, 108 ada 3 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3.Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazın belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
4.Mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinden acele kamulaştırma dosyasında takdir edilen bedel arasındaki fark bedelin işlemiş faiz ve nemaları ile birlikte derhal ödenmesine karar verilmesi doğrudur.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere,
uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.