"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/26 Esas, 2023/555 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... yönünden feragat sebebiyle reddine, diğer davalılar yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare, davalılar ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Bursa ili, Osmangazi ilçesi, ... Mahallesi, 5338 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARIESAS NO
İlk Derece Mahkemesinin 20.02.2017 tarihli ve 2016/598 Esas, 2017/156 Karar sayılı kararı ile davalı ... yönünden feragat sebebiyle davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... vd, davalılar ... vd. ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.02.2020 tarihli ve 2020/102 Esas, 2020/334 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, taşınmaz üzerinde bulunduğu iddia olunan binalar ile ilgili bilgi ve belge bulunmadığından bedelinin hesaplanamadığı, kamulaştırmanın niteliği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda taşınmazın imar durumu ve konumuna göre belirlenen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, davadan feragat nedeniyle ayrı bir vekille temsil edilen davalı ... lehine vekâlet ücreti takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından, davacı idare, bir kısım davalılar ve davalı ... vekillerinin istinaf itirazları yerinde görülmemiş; ancak dava konusu taşınmazın tapu kaydındaki davalılar payının iptali yerine taşınmazın tamamının tapu kaydının iptaline karar verilmesi doğru görülmediğinden düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. ile davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmaz ile aynı amaçla kamulaştırılan ve dava konusu taşınmazla aynı konumda bulunan 5338 ada 3 parsel sayılı taşınmaza Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/416 Esas, 2017/63 Karar sayılı dosyasında Aralık-2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 1.750,00 TL/m² değer biçildiği ve Dairemiz denetiminden de geçerek 2018/9175 E. sayılı ilamı ile, yine 5338 ada 4 parsel sayılı taşınmaza Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/112 Esas, 2016/ 698 Karar sayılı dosyasında Ocak 2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 1.760,00 TL/m² değer biçildiği ve Dairemiz denetiminden de geçerek 2018/2720 Esas sayılı ilamı ile onandığı ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesince bilirkişi kurulundan aynı konumda bulunan parseller için tespit edilen m² değerinden ayrılma nedenleri konusunda alınan 09.12.2019 tarihli ek raporda dava konusu taşınmaz için 1.755,00 TL/m² değer biçildiği ve bu bedelin davacı idareye bloke ettirildiği de gözetildiğinde, bu bedel yerine gerekçesi gösterilmeden İlk Derece Mahkemesince tespit edilen zemin bedeli üzerinden eksik inceleme ile hüküm kurulması, ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğinin düşünülmemesi, gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.05.2022 tarihli ve 2021/1945 Esas, 2022/925 Karar sayılı kararı ile davalı vekilinin istinaf itirazları doğrultusunda yeniden değerlendirme yapılarak davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, bir kısım davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile davalı ... yönünden feragat sebebiyle reddine, diğer davalılar yönünden davanın kabulüne davalı bozma ilamı dikkate alınarak toplam kamulaştırma bedeli 1.647.699,30 TL belirlenerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... vd. davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesi “Bölge adliye mahkemesi, 344 üncü madde uyarınca peşin alınmış olan gideri kullanmak suretiyle, kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra Yargıtayın bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar verir. ”şeklinde olup, bu hüküm gereği Dairemiz bozma ilamı sonrası Bölge Adliye Mahkemesi kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra Dairemizin bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar vermesi gerekirken duruşma açılmadan, tarafların bozma ilamına diyecekleri sorulmadan yazılı şekilde karar verilmesi, Kabule göre de; 6100 sayılı Kanun'un 360 ıncı ve 373 üncü maddeleri ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 22.06.2022 tarihli ve 2021/11-334 Esas, 2022/1021 Karar sayılı ilamı göz önüne alındığında; bölge adliye mahkemesinin ilk derece mahkemesi kararını kaldırarak, düzelterek veya yeniden esas hakkında hüküm vermesi ve bu hükmün de Yargıtay tarafından bozulması ile ilk derece mahkemesi kararı hayatiyetini kaybetmiş olmaktadır. Bu durumda; Dairemizin ilamına uyan bölge adliye mahkemesince uyulan bozma kararı doğrultusunda uyuşmazlığı sona erdirecek, infaza elverişli hüküm kurulması gerekirken, hayatiyetini kaybetmiş ilk derece mahkemesi kararı ile ilgili istinaf incelemesi yapılarak davacı idarenin istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilmesi, doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden feragat sebebiyle davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin 1.647.699,30 TL olarak tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu, bedelin yüksek olduğunu, emsal incelemesinin hatalı yapıldığını, fark bedelin karar kesinleşinceye kadar davalılara ödenmemesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmaz riskli alan olmadığı, emsalin dava konusu taşınmazdan daha değersiz olduğunu, davaya konu taşınmazın ticari özelliklerinin dikkate alınmadığını, resmi kurumlara olan yakınlığı ve şehir merkezinde olması nedeniyle dava konusu taşımazın daha değerli olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozma gereklerine uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... Mütevelli vd. ile davacı idareden peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.