"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2409 Esas, 2023/717 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/231 Esas, 2022/188 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde özetle; Niğde ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 177 ada 3 (yeni 177 ada 13 ve 14) parsel sayılı taşınmazın 31.290,77 m²lik kısmının, birleştirilen davada ise 7.974,13 m² sinin kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi özetle; dava konusu taşınmazın mücavir alanı sınırları içerisinde olduğunu, imar uygulaması sınırına geldiğini, parselin E-90 Karayoluna bağlantısının bulunduğunu, yol sorunu olmadığını, belediyenin yol, su ve çöp hizmetlerinden yararlandığını, bu nedenle arsa vasfında olduğunu, üzerinde bulunan badem ağaçlarının ürün verme zamanında acele kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmazın sulu arazi olduğunu, damlama, sulama sistemi ile sulandığını, (C, B ) 58.108 m² bahçedeki damlama sulama sistemi sökülerek heba olduğunu, 1 dekar damlama sulamanın maliyeti hesap edilerek tarafına ödenmesi gerektiğini, tüm bu nedenlerle delillerin toplanılarak yeni kamulaştırma bedelinin belirlenmesi ile bu bedelin dava konusu parsele el koyma tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte müvekkiline ödenmesine, masraf ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesi talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ve davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların sulu kabul edilebilmesi için tamamının sulanmasına yetecek bir sulama sisteminin olmadığını, bu nedenle kapitalizasyon faiz oranın hatalı değerlendirildiğini, hesaplanan bilirkişi raporunun da hatalı olduğunu ve çok yüksek rakamların çıktığını, oysaki bilirkişilerce verilen raporda İlçe Tarım ve Ormancılık Müdürlüğünden alınması gereken resmi veriler ile birlikte Çukobirlik, Serbest Piyasa, Niğde Borsası gibi yerlerden temin edilen listeler karşılaştırarak fiyat analizinin yapıldığını, davaya konu nonperial badem cinsinin ...'da yetiştirilmediği hususunu da özellikle dikkate alarak; civar yerlerden fiyat ve maliyet analizlerine yönelik araştırmalar yapıldıktan sonra ve dava konusu yerin coğrafi, fiziki ve klimatolojik etkileri birlikte değerlendirilerek gerçek değere ulaşmak şeklinde bir çabaya hiç girilmediğini, bu hususların tekrar araştırılması ve gerçek üretim maliyetlerinin, verim ve fiyat değerlemelerinin bir kaç yerden gelecek bilgiler ışığında belirlenmesi, anlık ve arızi etkilerden arındırılarak gerekirse son beş yılın ortalaması alınarak tekrar hesaplanması gerektiği kanaatinde olduklarını, badem bahçesi tesis maliyetlerinin tabloda gösterilmesinin gerektiğini, yeniden yargılama yapılarak talepleri doğrultusunda Kıymet Takdir Raporundaki bedel üzerinden karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece yapılan 23.12.2021 tarihli keşif sonucunda dosyaya sunulan 17.01.2022 tarihli bilirkişi ek raporunda %10 gibi çok düşük objektif değer artışı belirlendiğini, bilirkişi raporunda ... köyü ile ilgili emsal Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına dayanıldığını, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/42 Esas sayılı dosyasının Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/704 Karar sayılı dosyasında dava konusu ... köyü 120 ada 8 nolu parsel için %50 objektif değer artışı yapılmasına karar verildiğini, yine ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/40 Esas ve Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 2021/705 Karar nolu kararında ... köyü 112 ada 35 nolu parselde %40 objektif değer artışı yapılmasına karar verildiğinin görüldüğünü, ... köy 112 adada objektif değer artışının parsellerin ... köye yakınlığı ve konumu dikkate alınarak belirlendiğinin anlaşıldığını, ... köy sınırları içinde kıyas olarak bildirilen parsellerin ... Belediyesinin mücavir alını dışında olan yerler olduğunu, Yargıtay uygulamaları da dikkate alınarak belirlenecek toplam bedel üzerinden %100 den az olmamak üzere objektif değer artışına karar verilmesini, kamulaştırılan ve %100 değer kaybeden ve tapu iptaline karar verilen 177 ada 14 parselde 3482 m² olarak gösterilen ve yine 13 parselde 8.004 m² olmak üzere toplam 11.486 m² alanın da kapama badem bahçesi olarak değerlendirilmemesi usul ve kanuna aykırı olup mahkemenizce kararın bu kısmı ortadan kaldırılarak kapama badem bahçesi olarak kabulüne karar verilmesini ilk dosya ve birleştirilen dosyada belirlenecek objektif değer artışının Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin belirlediği tarihten itibaren faiz uygulanmasına, sair hususların mahkemenizce değerlendirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazlarda bulunan ağaçların sayı ve cinsine göre, taşınmazın bir bölümünün kapama badem bahçesi niteliğinde olduğu anlaşıldığından, verim çağındaki ağaçların kapladığı alanın kapama badem bahçesi, kalan kısmının ise sulu tarım arazi olarak net geliri esas alınarak değer biçilmesinde, dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak, tespit edilen metrekare birim fiyatına ilave edilecek objektif değer artırıcı unsurun %10 oranında alınmasında, kapitalizasyon faiz oranının dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde olması nedeniyle %4 uygulanmasında, asıl ve birleştirilen dosya yönünden yazılı şekilde ayrı ayrı karar verilmesinde, tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu, 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kısmen kapama badem ve kısmen sulu arazi niteliğindeki Niğde ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 177 ada 13 ve 14 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.