"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/655 Esas, 2023/589 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/40 Esas, 2021/404 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, ... Mahallesi 130 ada 11 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin kanuna aykırı olduğunu, dava konusu ve emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz yönleri tek tek incelenerek üstün ve eksik yanların açıklanması gerekirken bilirkişi raporunda emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz yönlerinin incelenmediğini, raporun denetiminin mümkün olmadığını, arsa vasıflı olan taşınmazların bedelinin emsal satış değerine göre belirlendiğini, taşınmaza olabildiğince çok emsal karşılaştırması yapılması; emsal taşınmazların her birinin dava konusu taşınmaza uygunluğunun denetlenmesi; üstün ya da eksik yönlerinin tek tek belirtilmesi gerektiğini, ancak bilirkişi raporunda tüm bu hususların göz ardı edilerek hazırlandığını, raporda imar ve yol durumu, yapılaşma şartları, şehir merkezine yakınlığı gibi tüm özellikleri açısından karşılaştırma yapılmadığını mevcut özelliklerin her birinin değerlendirmede ne derece etkili olduğunun ifade edilmediğini belirtilerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; itirazları giderilmeden alınan hatalı ve eksik rapora göre karar verildiğini, m² birim fiyatının düşük belirlendiğini, raporda dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın benzer nitelikte olmaları zorunluluğunun göz ardı edildiğini, emsalin eski tarihli bir satış olduğunu, Ortahisar Belediye Başkanlığı tarafından mahkemeye gönderilen 06.04.2021 tarihli ve 11643 ... cevabı yazısında dava konusu taşınmaz üzerindeki yapılaşma izninin Karayolları Genel Müdürlüğünden alınacak görüşe bağlı kılındığını, ancak mahkeme bu hususu dikkate almadan raporun denetimi yapılmadan hükme esas alındığını, taşınmazın hemen yakınında bulunan ve Trabzon l. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/13 Esas ... dosyasında m² birim fiyatını 220,00 TL olarak belirlendiğini, yeknesaklık ilkesine göre benzer dosyaların değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmazdaki yapı ve muhdesat bedelinin de çok düşük hesaplandığını, bilirkişi raporunda endeksleme işlemi yapılmaksızın yapıların bedelinin 454.595,25 TL olarak tespit edildiğini, davacının ilk karara karşı istinafında bu yönde bir itiraz olmadığından yapı bedeli yönünden kazanılmış hakları olduğunu belirterek, haksız, hukuka aykırı ve eksik inceleme ile verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kaldırma kararı sonrasında yapılan keşif sonrası alınan raporda dava konusu taşınmazın kadastro parseli olarak değerlendirildiği iki emsal ile kıyaslama yapıldığı, bunlardan Karşıyaka Mahallesi 2646 ada 13 parsel nolu taşınmazın satış tarihi 22.02.2013 olmasına rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda satış tarihinin 15.03.2013 olarak hatalı alındığı dolayısıyla hatalı oranlarla endeksleme yapıldığı görülmüş ve bu hatanın alınacak ek raporla düzeltilmesinin sağlanmamış olması doğru değilse de diğer emsal olan ... Mahallesi 110 ada 26 parsel nolu taşınmaz ile yapılan kıyaslama sonucunda bulunan m² bedelinde bir isabetsizlik bulunmadığından bu husus kaldırma nedeni yapılmadığı, kaldırma kararı sonrasında alınan raporda, yapı bedellerinin endeksleme yapılmadan ve değerlendirme yılı yapı birim maliyet cetvelindeki sınıflarına, yaşları ve tamamlanma durumlarına göre uygulanan yıpranma ve eksik imalat oranlarında, emsal kıyası sonucu taşınmazın değerinin belirlenmesinde de bir isabetsizlik görülmemiş, ayrıca davalılar vekilinin yargılamada ileri sürmeyip istinaf aşamasında ileri sürdüğü yeknesaklık itirazı ise sadece dosya numarasının belirtilmiş olması, taşınmazın ada parsel numaralarının belirtilmemesi, bu hususun yargılamada ileri sürülmemiş olması nedeni ile yerinde bulunmadığı gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer tespit edilmesinde, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 ... Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.