"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1654 Esas, 2022/1675 Karar
KARAR : Esastan ret davalı ... vekili
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kulp Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/353 Esas, 2019/271 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili, davalı ... ve davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili, bir kısım davalılar ... vd. vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Diyarbakır ili, Kulp ilçesi, ... Mahallesi 226 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı kurumun yapmış olduğu değer tespit çalışmasında 2015 yılı verileri baz alınarak hesaplandığı oysa ki iş bu davanın 2016 yılında açılmakla 2016 yılı verileri baz alınarak değer tespiti yapılması gerektiğini, davacı kurumun müvekkillinin taşınmazlarında var olan ağaçlara eksik bedel verdiğini, kapitalizasyon faiz oranının en az 0,03 ve 0,04 olması gerektiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve göl alanı olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili, davalı ... ve davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Kulp İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin Tarım ve Orman Bakanlığının TAMSİS sistemi üzerindeki verilerle uyumlu olmaması nedeniyle kullanılamayacağını, dava konusu taşınmaz üzerinde sebze yetiştiriciliği yapılamayacağını, bu nedenle münavebeye sebze ürünlerinin alınmasının hatalı olduğunu, Kulp İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin son üç veya beş yılın ortalama verilerini karşılayamadığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı belirlendiğini, uydu fotoğraflarında bulunmayan mütemmim cüzlere bedel verilemeyeceğini, dava konusu taşınmazın bağ ve bahçe vasfında olmadığını, omca verilerinin bu denli yüksek olamayacağını, yapı bedellerinin haksız bir şekilde belirlendiği gerekçeleri ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflarına tebliğ edilmeyerek savunma haklarının kısıtlandığını, masrafın brüt gelirin 1/3’ünden fazla olamayacağı, dava konusu taşınmazın metrekare birim bedelinin düşük hesaplandığını, bilirkişi kurulu tarafından münavebe ürünlerinin hatalı belirlendiğini, dava konusu taşınmazın bulunduğu yörede ipekböceği üretimi yapılması redeniyle dut ağacının bu özelliğinin dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini, dava konusu taşınmaza objektif değer artış oranı uygulanması gerektiğini, bilirkişi tarafından kullanılan verilerin hatalı olduğunu, ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflarına tebliğ edilmeyerek savunma haklarının kısıtlandığını, masrafın brüt gelirin 1/3’ünden fazla olamayacağını, dava konusu taşınmazın metrekare birim bedelinin düşük hesaplandığını, bilirkişi kurulu tarafından münavebe ürünlerinin hatalı belirlendiğini, dava konusu taşınmazın bulunduğu yörede ipekböceği üretimi yapılması redeniyle dut ağacının bu özelliğinin dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini, dava konusu taşınmaza objektif değer artış oranı uygulanması gerektiğini, bilirkişi tarafından kullanılan verilerin hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
4. Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflarına tebliğ edilmeyerek savunma haklarının kısıtlandığını, dava konusu taşınmazın metrekare birim bedelinin düşük hesaplandığını, dava konusu taşınmazın bulunduğu yörede ipekböceği üretimi yapılması redeniyle dut ağacının bu özelliğinin dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini, bilirkişi tarafından kullanılan verilerin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaza objektif değer artış oranı uygulanması gerektiğini, ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek, sulu arazi için %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçildiği gerekçesiyle tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Diyarbakır ili, Kulp ilçesi, ... Mahallesi 226 ada 2 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın sulama kaynağı ve yeterliliği hükme esas alınan bilirkişi raporunda açıklanmıştır.
4. Münavebeye alınan ürünlerin değerlendirme yılına ait resmi verilerinde sulu arazi koşullarına ait verim değerlerinin bulunduğu ve aynı münavebe planının aynı yöreden gelen Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda da uygulandığı tespit edilmiştir.
5. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
6. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalılar vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
7. Davacı idare vekilince 06.10.2017 tarihli banka dekontu ile 112.658,95 TL depo edilmiş olmasına rağmen fazla depo edilen bedelin miktarının hükümde hatalı gösterilmesi,
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine ''Davacı kurum tarafından depo edilen 112.658,95 TL bedelden, kamulaştırma bedeli olan 58.808,73 TL’nin mahsubu ile fazla yatırılan 53.850,22 TL bedelin, davalılar tarafından bankadan çekilmişse varsa ödenen nemaları ile birlikte davalılardan hisseleri oranında alınarak davacı idareye verilmesine, bedel alınmamışsa fazla yatan bedelin işlemiş nemaları ile birlikte davacı idareye iadesine,'' ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılar ... vd. ile ...'den peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.