"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/830 Esas, 2023/1294 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şemdinli Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/523 Esas, 2023/20 Karar
Taraflar arasındaki 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Hakkari ili, Şemdinli ilçesi, ... köyü 102 ada 202 parsel ... taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz hakkında davalı kurumun talebi üzerine konulan 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi uyarınca konulan şerhin kamulaştırma işlemlerinin hızlandırılması, dava konusu taşınmazın devrinin önlenmesi, devir yapılırsa satış yapılacak mülk sahibinin durumdan haberdar edilmesi ve gerçekleştirilecek kamulaştırma işlemleri esnasında taşınmazın devri ve benzeri işlemler neticesi kurumun yürütmekte olduğu zorunlu kamu hizmetlerinin kesintiye uğratılmaması amacı taşıdığını, 2942 ... Kanun'un 7 nci maddesi gereği konulan şerhin şerh tarihinden itibaren altı ay içinde 10 uncu maddeye göre kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına tescili isteğinde bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine ibraz edilmediği takdirde, bu şerhin tapu idaresince resen sicilden silinmesi gerektiğini, kanun düzenlemesinin davalıya herhangi bir takdir yetkisi tanımadığını, tapu müdürlüğünün resen işlem yapması gerektiğini, davalıya sorumluluk atfedilmesinin mümkün olmadığını, davacının iş bu davayı açmakta hukuksal yararı bulunmadığını, yargı yolunun idari yargı olup, husumetin ise İlgili Tapu Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiğini, bu nedenlerle davanın reddine; yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin davacı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava ve tescil sürecinde ise bazı hallerde kesinleşen mahkeme kararlarına rağmen kazanılmış hakların uygulanmasının mümkün olmadığını, bu durumların önüne geçmek için idare lehine düzenlenen 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi çerçevesinde, dava konusu yapılan taşınmazların tapu sicillerine bu şerhlerin konulmasının talep edildiğini, şerhin konulduğu tarihten önce, dava konusu taşınmaz ile ilgili mahkeme nezdinde 2942 ... Kanun hükümlerine dayanılarak açılmış bir dava bulunduğunu, ilgili şerhin dava ve tescil işlemleri sonuçlanıncaya kadar konulduğunu, ilgili yazı gereği mahkeme kararı sonucu tescil işlemleri gerçekleştiğinde herhangi bir süreye tabi olmayan şerhin tapu müdürlüğü tarafından resen kaldırılmasının gerektiğini, kabul anlamına gelmemekle birlikte şerhin uzun bir süre kaldırılmaması halinde dava konusu edilebileceğini, bu sürenin en az 2 yıl olarak kabul etmek gerektiğini, dava konusu şerhin konulmasından itibaren geçen sürenin 2 yılın çok altında olduğunu, idareye yapılacak bir başvuru ile de şerhin kaldırılması mümkün olduğu hâlde, davacı tarafından açılan davanın 4721 ... ... Medeni Kanunu'nun 2 nci maddesinde belirtilen dürüstlük kuralına aykırılık teşkil ettiğini, talebin idari yargıda görülmesi gerektiğini, şerhin kaldırılması için gerekli şartların oluşmadığını, davanın kısmen veya tamamen kabulüne karar verilmesi halinde Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin Seri Davalarda Ücret başlıklı 22 nci maddesinde belirtilen tutar ve oranlarda vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, yargılama giderlerinin fazla hesaplandığını, açıklanan sebeplerle yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesini yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ilgili şerhin dava konusu taşınmaz tapu kaydından terkin edildiği, hal böyle olunca davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin karar verilmesinin doğru olduğu gibi davalı vekili tarafından istinaf dilekçesinde ya da ilk derece yargılaması sırasında, bu dosya da dahil olmak üzere, Şemdinli Asliye Hukuk Mahkemesinde görülen aynı mahiyetteki seri dosyaların esaslarına ve sayısına ilişkin herhangi bir bilgi verilmediği gibi buna ilişkin delil de ibraz edilmediği anlaşıldığından, vekâlet ücreti yönünden seri dava hükümlerinin uygulanmasına yönelik istinaf itirazına iştirak edilmemiş, bu nedenle davacı lehine takdir edilen vekâlet ücretinde bir isabetsizlik görülmediğinden davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 6 ncı ve 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaz üzerinde davalı talebi ile konulan 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi uyarınca konulan şerhin dava tarihinden sonra kaldırıldığı, dava tarihi itibarıyla davacının dava açmakta haklı olduğu anlaşılmış, açıklanan sebeplerle yerel mahkemece davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde, davalının yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. İş bu dosyasının aynı nitelikte seri olarak açılan davalardan olmadığı buna karşın davanın ön inceleme tutanağı imzalanmadan önce konusuz kaldığından bahisle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6 ncı maddesi uyarınca davacı lehine tarife hükümleriyle belirlenen vekâlet ücretinin yarısına hükmedilmesi doğrudur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesi,
18.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.