"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/90 Esas, 2023/309 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06.12.2022 Tarihli ve 2022/489 Esas, 2022/589 Karar ... Kararı
Davalıların yerleşim yeri adresinin Muğla ve Artvin olduğu, davalılar vekilinin dava konusu edilen taşınmaz ve davalılardan borçlu davalı ...'nın yerleşim yerinin yetkili olduğunu ileri sürerek her iki davalı adına yetki itirazında bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Bodrum 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.05.2023 Tarihli ve 2023/90 Esas, 2023/309 Karar ... Kararı
Dava dilekçesi ve ekinin davalı ...'ya 06.09.2022 tarihinde tebliğ edildiği, davalı ...'na ise 10.10.2022 tarihinde tebliğ edildiği, davalılar vekili tarafından 24.10.2022 tarihinde cevap dilekçesini sunmak üzere süre uzatım talebinde bulunulduğu, süre uzatım talebinin davalı ... yönünden süresinden sonra yapıldığı ancak davalı ... yönünden süresinde olduğu, İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesince süre uzatım talebi hakkında 08.11.2022 tarihinde karar verilerek dava dilekçesine cevap verme süresinin bir defaya mahsus olmak üzere yasal sürenin bitiminden itibaren 2 hafta uzatılmasına karar verildiği, davalı vekili tarafından cevap dilekçesinin 16.11.2022 tarihinde dosyaya sunulduğu ve yetki itirazında bulunulduğu, yerleşim yeri Bodrum/Muğla olan davalı ... yönünden süre uzatım talebinin ve dolayısıyla cevap dilekçesinin süresinde olmaması nedeniyle yetki itirazının dinlenemeyeceği, yerleşim yeri Hopa/Artvin olan davalı ... yönünden ise süre uzatım talebinin süresinde olduğu ancak uzatılan sürenin yasal süre bitiminden itibaren başlayacağı şeklinde düzenlemenin yer aldığı, cevap dilekçesinin uzatılan süreden de sonra verildiği, bu haliyle ilk itirazın süresinde yapılmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 2004 ... İcra İflas Kanunu’nun (2004 ... Kanun) 277 ve devamı maddeleri uyarınca tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 ... Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 ... Kanun’un “İptal davasında davalı” başlıklı 282 nci maddesi şöyledir;
“İcra ve iflas Kanunu'nun 11 inci babındaki iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Bunlardan başka, kötü niyet sahibi üçüncü şahıslar aleyhine de iptal davası açılabilir. İptal davası iyi niyetli üçüncü şahısların haklarını ihlal etmez.”
3. 6100 ... Kanun“Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinini birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 ... Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
5. 6100 ... Kanun'un “Mecburi dava arkadaşlarının davadaki durumu” başlıklı 60 ncı maddesi şöyledir.
“Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilir veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilir. Bu tür dava arkadaşlığında, dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorundadır. Ancak, duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade eder.”
6. 6100 ... Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir.
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
7. 6100 ... Kanun'un “İlk İtirazlar - Konusu” başlıklı 116 ncı maddesi şöyledir.
“- (1) İlk itirazlar aşağıdakilerden ibarettir:
a) Kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı.
b) Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı.”
8. 6100 ... Kanun'un “İleri sürülmesi ve incelenmesi” başlıklı 117 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir.
“(1) İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenemez.”
9. 6100 ... Kanun'un “Cevap dilekçesini verme süresi” başlıklı 127 inci maddesi şöyledir.
“Cevap dilekçesini verme süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Ancak, durum ve koşullara göre cevap dilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkânsız olduğu durumlarda, yine bu süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, cevap süresinin bitiminden itibaren işlemeye başlamak, bir defaya mahsus olmak ve bir ayı geçmemek üzere ek bir süre verilebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen karar taraflara derhâl bildirilir.”
C. Değerlendirme
1. İptal davaları ayni hakka değil kişisel hakka dayanan davalardan olduğundan davanın konusu taşınmaz bile olsa 6100 ... Kanun'un 12 nci maddesinin uygulanma imkânı yoktur. 2004 ... Kanun'un 282 nci maddesi gereğince davalı borçlu ile doğrudan veya dolaylı işlem yapan üçüncü kişiler arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğundan ve zorunlu dava arkadaşları usul işlemlerini birlikte yapmak zorunda olduklarından yetki itirazının davalılarca birlikte ileri sürülmesi gerekir. Yalnız bir davalı tarafından ileri sürülen yetki itirazı hukuki sonuç doğurmaz.
2. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme ... davalılara geçer.
3. Somut olayda, dava dilekçesinin davalı ...'ya 06.09.2022 tarihinde, davalı ...'na ise 10.10.2022 tarihinde tebliğ yapıldığı, davalılar vekilince davalı ... yönünden cevap dilekçesi vermesi için gereken yasal süre geçtikten sonra 24.10.2022 tarihinde süre uzatım dilekçesi verildiği ve mahkemece süre uzatım talebi hakkında 08.11.2022 tarihinde karar verilerek dava dilekçesine cevap verme süresinin bir defaya mahsus olmak üzere yasal sürenin bitiminden itibaren 2 hafta uzatılmasına karar verildiği, davalı vekili tarafından cevap dilekçesinin 16.11.2022 tarihinde dosyaya sunulduğu ve davalı vekili tarafından cevap dilekçesinin 16.11.2022 tarihinde dosyaya sunulduğu ve yetki itirazında bulunulduğu anlaşılmaktadır. Her ne kadar davalı ... yönünden süre uzatım talebinin süresinde olduğu anlaşılmakta ise de, uzatılan süre cevap süresinin bitiminden itibaren işlemeye başlayacağından ve davalılar vekilince de yetki itirazı 16.11.2022 tarihli cevap dilekçesi ile yasal sürenin son günü olan 07.11.2022 tarihinden sonra yapıldığı anlaşıldığından uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı yer olan İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 ... Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
18.12.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.