"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1625 Esas, 2022/1978 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karşıyaka 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/347 Esas, 2022/27 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve dahili davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının toplamda 323/1240 payla hissedar olduğu İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, ... Mahallesi, 122 ada 27 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından yol, park ve yeşil alan yapılarak fiilen el atıldığını, imar planında bu taşınmazın trafo alanı, yol ve park olarak göründüğünü, davalı idarenin fiili el atmasının kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğunu belirterek, belirlenecek tazminatın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; husumet itirazında bulunduklarını, davanın ilçe belediye başkanlığına ihbarını istediklerini, aynı taşınmazda hissedar olan başka bir davacı tarafından aynı taleplerle açılan davanın Karşıyaka 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/553 Esas sayılı dosyasında derdest olduğundan bu dosya üzerinden birleştirme talep ettiklerini, dava şartının sağlanmadığını, Büyükşehir Belediyesinin taşınmaza el atmadığını, faizi ve ecrimisili kabul etmediklerini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2.Dahili davalı ... vekili cevap dilekçesinde; sorumluluğun ilçe belediyesine ait olmadığını, ... Caddesinin sorumluluğunun ... Büyükşehir Belediye Başkanlığında olduğunu belirterek, idarelerine yönlendirilen davanın husumetten reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Belediyesine karşı açılan davanın pasif husumet nedeniyle reddine, ecrimisil talebinin reddine, dahili davalı ... Başkanlığına karşı açılan kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat talebinin kabulü ile bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve dahili davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; fen bilirkişisi tarafından hazırlanan krokiye göre, dava konusu taşınmazın batısından Girne Caddesinin geçtiğini ve taşınmazın bir kısmının Girne Caddesi ile kenarında yer alan kaldırım düzenlemesine maruz kaldığını ... Caddesinin, ... Büyükşehir Belediyesi Sorumluluğunda kalan Yollar ve Meydanlar Listesinde yer aldığından bakım, onarımı ile de yükümlü olduğu dikkate alınarak ... Büyükşehir Belediyesinin sorumluluğunun açık olduğunun belirlendiğini, ancak yerel mahkemece, istinaf kararının aksine ... Büyükşehir Belediyesinin sorumluluğu yokmuş gibi karar verilmesinin doğru olmadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Dahili davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için sorumluluğun idarelerine yüklenmesinin doğru olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, ... Mahallesi, 122 ada 27 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırılması yapılmak suretiyle bedel belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmediği belirtilerek fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 53,61 m²lik kısma ... Caddesine bağlı kaldırım olarak el atıldığı anlaşılmış olup bu bölümden ... sorumlu olması gerekirken ... Belediye Başkanlığının sorumlu tutulması doğru görülmediğinden, davalı ... hakkında husumet nedeni ile redde ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla ve dava konusu taşınmaz için davacı tarafından daha önce Karşıyaka 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1995/40 Esas, 1995/403 Karar sayılı dosyasında açılan kamulaştırmasız el koyma ve ecrimisil talepli davada davacı payına hükmedildiği davanın kesin hüküm nedeni ile reddi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı idare vekilinin aşağıdaki hususlar kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
3. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; davacı tarafından, dava konusu İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, ... Mahallesi, 122 ada 27 parsel sayılı taşınmaz için davalı ... aleyhine Karşıyaka 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.05.1995 tarihli ve 1995/40 Esas, 1995/403 Karar sayılı sayılı dosyasında açılan davada verilen kararda, davacı payının bedeline hükmedilip, dava konusu taşınmazda bulunan davacı payının tapu kaydının iptaline karar verildiği ve hükmün 08.12.1995 tarihinde kesinleştiği dikkate alındığında, eldeki davada davalı ... aleyhine açılan tazminat talebine ilişkin davanın kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmesi gerekmekte olup adı geçen davalı yönünden davanın kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile; Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.