"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2492 Esas, 2023/815 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/30 Esas, 2022/89 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, ... Mahallesi 650 ada 4 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında taşınmaz için çok az değer verildiğini, takdir komisyonu tarafından müvekkiline teklif edilen bedelin dava konusu taşınmazın gerçek bedelini yansıtmadığını, Trabzon Esentepe Mahallesinde yer alan taşınmazın esasen çok değerli, her türlü yapılaşmaya müsait bir arsa olduğunu, dava konusu taşınmazın imar parseli olduğunu, bedelsiz yola terki mevcut olduğunu Trabzon merkeze yürüyerek 5 dakika mesafede ulaşılabilmenin mümkün olduğunu, her türlü alt yapı hizmetinden faydalandığını, yoğun konut ve ticaret alını içerisinde, okul, resmi kurumlar çarşı pazara çok yakın mesafede olduğunu, taşınmaza çok yakın mesafede güçlü delil oluşturacak Trabzon 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/137 Esas ... dosyasıyla kamulaştırılmak istenen taşınmazın arsa birim değerinin 4.850,00 TL/m² olarak takdir edildiğini, yine Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/133 Esas ... dosyasında kamulaştırılmak istenen Esentepe Mahallesindeki taşınmazın m²sine kadastro parsele olarak 3.100,00 TL/m² değer takdir edildiği, dava konusu taşınmazın tüm bu olumlu özellikleri dikkate alındığında m² değerinin 5.000,00 TL'nin üzerinde olması gerektiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece faiz başlangıç tarihini dava açıldıktan sonra 16.12.2019 sonraki dört ay olan 17.04.2020 tarihinden başlatması gerekirken 16.02.2019 tarihinden başlatılmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu, kurum lehine vekâlet ücretine karar verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda karşılaştırmalı puan cetveli çıkarılmadığını, dava konusu taşınmazla emsalin eksik ve üstün yönleri tartışılmadan karar verildiğini, taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek hesaplandığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle: hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın m² değerinin düşük hesaplandığını, mahkemenin 2019/285 Esas ... dosyasında Boztepe Mahallesi 690 ada 27 parsel ... taşınmaza kadastro parseli olarak 5.925,00 TL/m² değer biçildiğini, yeknesaklığın sağlanması gerektiğini, emsalin hatalı olduğunu, bedelin düşük hesaplandığını, aynı kamulaştırma kapsamında kamulaştırılan ve birbirine çok yakın taşınmazların kamulaştırma bedelleri arasında yeknesaklık olması gerektiğini, taşınmaz üzerindeki yapıya gerçek değerinden daha az bedel takdir edildiğini, yapıya dava tarihine endekslenmiş hali ile bedel takdir edilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza, emsal metodu doğrultusunda Pelitli Mahallesinde bulunan 177 ada 6 parsel ... taşınmazın emsal alınarak emsalin üstün ve eksik yönleri karşılaştırmak suretiyle metrekare değerinin belirlenmesinde, taşınmazın üzerinde bulunan bulunan yapı için sınıflandırma doğru yapılarak yıpranma payı ve eksik imalat oranı düşülerek değerlendirme yılına ait Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyet Cetveline göre değer belirlenmesinde, bu bedelin toplam alan bedeline eklenmesinde, taşınmazın acele kamulaştırma dosyasıyla ödenen bedelin tenzilinden sonra kalan bedelin ödenmesine karar verilmesinde, davanın 2942 ... Kanun'dan kaynaklanması nedeniyle Hukuk Genel Kurulu'nun 14.05.2019 tarihli ve 2019/5-241 Esas, 2019/560 Karar ... ilamı ile Anayasa Mahkemesinin 09.05.2019 tarihli ve 2016/9364 başvuru numaralı kararı göz önünde bulundurularak davacı lehine vekâlet ücreti hükmedilmemesinde isabetsizlik görülmediği ancak Mahkemece acele kamulaştırmada ödemesi yapılan miktarın üzerindeki fark bedel için faiz başlangıç tarihi dava tarihi olan 16.12.2019 tarihinden itibaren dört ay sonrası olan 17.04.2020 tarihi olması gerekirken 16.12.2019 tarihinden başlatılmasına karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak faiz başlangıç tarihi düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf incelemesine konu ettiğimiz mahkeme ilamı Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararına konu olan 2019/60 Esas ... dosyanın devamı olduğunu, önceki ilamda kamulaştırma bedeli 1.395.532,49 TL olup kaldırma kararı sonrası esas ile 7.595,01 TL fark bedelle toplamda 1.403.127,50 TL ödendiğini, İlk Derece Mahkeme ilamının 3 numaralı hükmünde Bölge Adliye Mahkeme kaldırma kararı sonrası yatırılmış olan 7.595,01 TL'ye faiz işletilmesi yönünde hüküm kurulması gerekirken 328.112,07 TL'ye faiz işlenmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu ve idare lehine vekâlet ücretine karar verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda karşılaştırmalı puan cetveli çıkarılmadığını, dava konusu taşınmazla emsalin eksik ve üstün yönleri tartışılmadan karar verildiğini, taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, ... Mahallesi 650 ada 4 parsel ... taşınmazın zeminine 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ve üzerindeki yapıya 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 ... Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.