"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/914 Esas, 2023/1249 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gölbaşı(Adıyaman) 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/96 Esas, 2021/44 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçelerinde özetle; Adıyaman ili, Gölbaşı ilçesi, ... köyü 109 ada 36 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile tespit edilen bedelden acele el koyma bedelinin mahsubu ile oluşan fark bedelin davalıya ödenmesine ve irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda m² fiyatının ve kamulaştırma bedelinin yüksek hesaplandığını, davacı vekili lehine vekâlet ücreti verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; %50 oranında objektif değer artışı uygulanması gerekirken %10 alınmasının hatalı olduğunu, münavebeye esas alınan ürün için verim düşük belirlenmiş olup, masrafın yüksek alındığını, taşınmazın gerçek değerinin çok altında belirlenen bedelin kabulünün mümkün olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davaya konu taşınmaz kuru arazi olarak değerlendirilip, kapama antep fıstığı (20-25 yaş) bahçesi niteliğinde kabul edilerek, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir yöntemine göre değer biçilerek ve Yargıtay İçtihatlarına uygun olarak kapitalizasyon faiz oranı da %4 olarak uygulanmak ve davaya konu taşınmazın konumu, niteliği dikkate alınarak %10 oranında objektif değer artışıda eklenmek suretiyle net geliri esas alınarak metrekare birim değerinin 95,26 TL/m² olarak belirlenmesi ve taşınmazın geometrik durumu, yüzölçümü ve enerji nakil hattının güzergahı dikkate alındığında raporda takdir edilen değer düşüklüğü oranına dair tespitler de dosya kapsamına uygun bulunduğundan istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi, 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı bedelinin tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın kuru kapama antep fıstığı bahcesi niteliğinde olduğundan bahisle değerlendirme yapıldığı, ancak fıstıklık yönünden verim alınmadığı, fiyat ve masraf verilerinin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından dosyaya gönderilen değerlendirme tarihindeki veriler cetveline uyumlu alınmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle kuru kapama fıstıklık yönünden verim, fiyat ve masrafların İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü veri cetveli esas alınmak suretiyle metrekare bedelinin tespit edilmesi gerekir.
5.Dairemizin yerleşmiş uygulamalarına göre kuru tarım arazilerinde %5 oranında kapitalizasyon faizi uygulanması gerekirken, bu oranın %4 olarak kabulü ile fazla bedel tespiti doğru görülmemiştir.
6. Dairemizin 25.01.2024 tarihli ve 2023/7930 Esas, 2024/1016 Karar sayılı ilamı ile dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan Adıyaman ili, Gölbaşı ilçesi, ... köyü 108 ada 1 parsel sayılı kapama fıstıklık niteliğindeki taşınmaza aynı değerlendirme tarihi itibari ile m²sine 53,00 TL değer takdir edildiği bu m² birim fiyatının Dairemizin denetiminden onanmak sureti ile geçtiği anlaşıldığından dava konusu taşınmaz için aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 95,26 TL/m² değer biçilmesi inandırıcı olmadığından, bilirkişi kurulundan aynı konumda bulunan parseller için tespit edilen metrekare değerinden ayrılma nedenleri konusunda ek rapor alınması gerektiğinden kararın bozulması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.