"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/77 Esas, 2021/240 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... yönünden kabulüne, davalı ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi, 310 ada 14 ve 18 parsel sayılı taşınmazlara davalı idareler tarafından yol yapılmak suretiyle el atıldığından hesaplanacak tazminatın davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davada görevli mahkemenin idare mahkemesi olup işbu davanın görev yönünden reddi gerektiğini müvekkili idareye husumet yöneltilemeyeceğini, ayrıca dava konusu taşınmazlarda fiili el atma olmayıp kamulaştırmasız el atma şartları oluşmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın hukuki dayanaktan yoksun açıldığını, davanın süresi içinde açılmadığını, bu nedenle süre yönünden ve davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini, talep olunan tazminat miktarının çok fahiş olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 14.04.2016 tarihli ve 2015/805 Esas, 2016/340 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 14.04.2016 tarihli ve 2015/805 Esas, 2016/340 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi 310 ada 14 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, bu nedenle davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde olmadığı, ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile dava konusu taşınmazın paydaş dosyasında 2014 yılı Ocak ayı değerlendirme tarihi itibarıyla 1200,00 TL/m² değer belirlendiğinden eldeki davada 2015 yılı Eylül ayı değerlendirme tarihi itibarıyla belirlenen 1755,00 TL/m² değerin inandırıcı olmadığından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... hakkındaki davanın kabulüne, davalı ... aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlardan 310 ada 18 parsel için belirlenen metrekare birim fiyatının düşük olduğunu, taşınmazın ticari yoğunluğu yüksek bölgede olduğunu, dava konusu taşınmazların komşu olduğunu ve iki parsel arasında %30 değer farkı olmasının gerekçesinin bilinmediğini ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; husumetten ret kararı verilmesi gerektiğini, uzlaşmanın dava şartı olduğunu, Nilüfer Belediye Başkanlığının dava konusu taşınmazda paydaş olduğunu ve taşınmazı kullanma hakkı olduğunu, fiili ve kalıcı bir el atmanın olmadığını, belirlenen bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; paydaş dosyasında sorumlu tutuldukları parselin metrekare değerinin 1381 TL/m² olduğunu, buna göre belirlenen bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun(1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'a yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi, 310 ada 14 ve 18 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı idarelerden aşağıdaki yazılı kalan harçların alınarak Hazineye irat kaydedilmesine, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
13.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.