"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/161 Esas, 2022/547 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Samsun ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 66 parsel sayılı taşınmazdan ifrazen oluşan 279 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II.CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; münavebeye alınan ürünlerin dekar başına verim miktarları ile üretim maliyetlerinin ve satış fiyatlarının ... Gıda tarım ve Tayvancılık ilçe müdürlüğünden istenilerek karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 31.07.2017 tarihli ve 2016/717 Esas, 2017/598 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar
verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Birinci Bozma Kararı
1.Bafra 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucu; arazi niteliğindeki Samsun ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 66 parsel sayılı taşınmazdan ifrazen oluşan 279 parsel sayılı taşınmaza ekilebilir net ürün gelirine göre değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru ise de Türkiye ortalamasına göre münavebe ürünlerinin üretim masraflarının brüt gelire göre yazılı şekilde fazla alınması ekonomik tarım yapılmasında tereddüt yaratacağından İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinden üretim masraflarının yeniden sorularak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalı olduğu gibi, taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak, tespit edilen metrekare birim fiyatına ilave edilecek objektif değer artırıcı unsurun % 50 oranında olacağı gözetilmeden, daha düşük objektif değer artış oranı kabul eden bilirkişi raporuna göre az bedele hükmedilmesi, doğru olmadığı gibi, 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanun'un 10/8 fıkrası gereğince, bozma sonrası bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedelde artış olması halinde bu kısım için; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden, bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B.Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bafra 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 02.03.2021 tarihli ve 2019/789 Esas, 2021/59 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C.İkinci Bozma Kararı
1.Bafra 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucu; Mahkemece verilen ilk kararın ,taşınmazın değerinin tespitinde kullanılan münavebe ürünlerinin üretim masraflarından bozulduğu, ürünlerin verim miktarlarının bozmaya konu edilmediği anlaşıldığı halde, bozma ilamı sonrası davalı taraf lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek, buğday, saman ve fiğin verim miktarlarının indirilmek suretiyle aza hükmedilmesi ve aynı bölgeden Dairemize gelen ve onanmak suretiye denetimden geçen 2021/2886 Esas 2021/12567 Karar ve 2021/3938 Esas 2021/15902 Karar sayılı dosyalarda üretim masraflarının brüt gelirin 1/3’ü oranında alındığı hususu gözetildiğinde,hükme esas alınan bilirkişi raporunda üretim masraflarının daha fazla alınmak suretiyle metrekare fiyatının eksik tespiti, hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bafra 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.12.2022 tarihli ve 2022/161 Esas 2022/547 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu,üretim masraflarının ve verim miktarlarının hatalı alındığını,ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; üretim masraflarının yüksek alındığını,objektif değer artırıcı unsur oranının düşük hesaplandığını,ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 rarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki 66 parsel sayılı taşınmazdan ifrazen oluşan 279 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getirecegi net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usûl ve kanuna uygun mahkeme kararının ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.