"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/1546 Esas, 2017/1449 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Oltu Sulh Hukuk Mahkemesinin 05.07.2017 Tarihli ve 2017/131 Esas, 2017/352 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda kesin yetki kuralının olması ve her siyasi partinin merkezinin Siyasi Partiler Kanunu'nun 3 inci maddesi uyarınca Ankara olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Ankara 12. Sulh Hukuk Mahkemesinin 11.10.2017 Tarihli ve 2017/1546 Esas, 2017/1449 Karar Sayılı Kararı
Siyasi Partilerin İlçe Teşkilatların Olağanüstü Kongrelerini üst üste iki defa yapmamaları nedeniyle kendiliğinden sona erdiğinin tespitine ilişkin davalarda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 14 üncü maddesinin birinci fıkrası gereğince; ilçe teşkilatının bulunduğu yer mahkemesinin de yetkili olması nedeniyle kesin yetki kuralının olmadığı, Siyasi Partinin Merkezinin bulunduğu Ankara Mahkemelerinin kesin yetkili yer mahkemesi olmaması nedeniyle Oltu Sulh Hukuk Mahkemesinin vermiş olduğu yetkisizlik kararının uygun olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Kanun'un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) “İnceleme" başlıklı 60 ıncı maddesi şöyledir:
"Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülkî amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukukî durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhâl kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülkî amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhâl derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir."
3. 4721 sayılı Kanun'un "Sona erme, Kendiliğinden" başlıklı 87 nci maddesi şöyledir:
"Dernekler, aşağıdaki hâllerde kendiliğinden sona erer:
1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi,
2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların
oluşturulmamış olması,
3. Borç ödemede acze düşmüş olması,
4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi,
5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması.
Her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir."
4. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun (2820 sayılı Kanun) "Teşkilatın merkezleri" başlıklı 31 inci maddesi şöyledir:
"Siyasi partilerin merkez teşkilatı Ankara il merkezinde; il ve ilçe teşkilatları, ilgili il ve ilçe merkezlerinde; belde teşkilatları, il ve ilçe merkezleri hariç olmak üzere, belediye teşkilatı olan yerlerde;yan kuruluşları ve yurtdışı temsilcilikleri ise tüzüklerinde belirtilen yerlerde bulunur."
5. 2820 sayılı Kanun'un "Diğer kanunların genel olarak uygulanacak hükümleri "başlıklı 121 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
" Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi partiler hakkında da uygulanır. "
C. Değerlendirme
Somut olayda, 2820 sayılı Kanun'un 121 inci maddesi ve 4721 sayılı Kanun'un 87 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca derneğe ilişkin hükümler siyasi partiler hakkında uygulanacak olup İlk Parti Oltu İlçe Teşkilatının kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesinin talep edildiği anlaşıldığından uyuşmazlığın Ankara 12. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Ankara 12. Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.