"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1417 Esas, 2023/1647 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Fatsa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/272 Esas, 2023/32 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.03.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı idare vekili Avukat ... gelmiş, davacılar vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Ordu ili, Fatsa ilçesi, ... Mahallesi 632 parsel sayılı taşınmazın müvekkilleri adına kayıtlı olduğunu, dava konusu parselin büyük bir kısmının Fatsa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/184 Esas sayılı (Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararı sonrası 2021/190 Esas, 2022/517 Karar sayılı) dosyası ile kamulaştırıldığını, dava konusu yapılan 440,89 m²lik kısmın dere taşkın sahası içerisinde kaldığını, küçük yüzölçümlü olması nedeniyle tarım yapılması veya başka bir amaçla verimli olarak kullanılmasının mümkün olmadığını, dolayısıyla kamulaştırma işleminin kapsamı dışında kalan kısmın değer azalış oranının yüksek olduğunu, hiçbir ekonomik değerinin kalmadığını belirterek davaya konu 440,89 m²lik kısmın bedelinin davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; talebin zamanaşımına uğradığını, uzlaşmanın dava şartı olduğunu gereğinin yerine getirilmediğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; haklı olan davalarının kabulüne karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeyle reddine karar verilmesinin isabetsiz olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kadastro parseli olduğunu, imar parseli durumuna dönüşmemiş olan taşınmazın ileride imar düzenlemesi sırasında diğer parsellerle birlikte imar durumu belirleneceğinden, arta kalan kısmın işe yaramaz olduğunun kabul edilmesinin mümkün olmadığını, İlk Derece Mahkemesince bu husus dikkate alınarak davacıların davasının reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince belediye tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesine göre dava konusu alanda imar uygulaması yapılıp yapılmayacağının, yapılacak ise bu alanda dava konusu taşınmazın bulunup bulunmadığının, dava konusu taşınmazdan düzenleme ortaklık payı kesintisi sonrası imara uygun parsel üretilip üretilmeyeceğinin, davacılara yer verilip verilmeyeceğinin araştırılmadığını, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede imar uygulaması yapılacak bir alanın kalmadığını, daha önce kamulaştırmasız el atılan kısımların bedelinin verildiğini, dava konusu taşınmazın imar planında parkta, derede ve kamuya tahsisli alanda kaldığını bu sebeple taşınmazda inşaat yapılmasına izin verilmediğini, bu davanın reddinin hukuki garabet olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyadaki belgelerden; dava konusu taşınmazın 3.329,18 m²lik kısmının dere yatağında kaldığından bahisle açılan kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı davada, Fatsa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/190 Esas, 2022/517 Karar sayılı (eldeki davanın tefrik olduğu) kararı ile davanın kabulüne karar verildiği, kararın Dairemiz denetiminden geçerek kesinleştiği, ilçe belediyesinin farklı tarihli yazılarından dava konusu taşınmazın tamamının uygulama imar planında park, dere ve kamu yoluna denk geldiği gözetildiğinde gerek Dairemizin yerleşik içtihatları, gerekse proje bütünlüğü ilkesi gereği taşınmazın 440,89 m²lik kısmı yönünden kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile işin esasına dair karar verilmesi gerekirken, kadastro parseli olan, imar parseli durumuna dönüşmemiş dava konusu taşınmazın ilerde imar düzenlemesi sırasında diğer parsellerle birlikte imar durumu belirleneceğine dair hukuki olmayan, farazi yoruma dayalı gerekçe ile davanın reddine karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Aleyhine temyiz olunan davalı idare yararına 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 17.100,00 TL vekâlet ücretinin temyiz eden davacılardan alınmasına,
19.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.