"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2854 Esas, 2023/1627 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek esas hakkında verilen karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 170 ada 4 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkiline ait dava konusu taşınmazın konum ve özellikleri açısından rağbet gören bir taşınmaz olduğunu, konut alanı içerisinde yer aldığını, takdir edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, emsal taşınmazların bile daha fazla bedele satıldığını, emsal satış değerlerinin hiçbir şekilde baz alınmadığını, bu nedenlerle davanın reddi ile itirazlarının dikkate alınarak yeniden kamulaştırma bedeli tespit edilerek, yargılama giderlerinin ve vekâlet ücretinin karşı yana bırakılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporuna itirazları ve yeniden bilirkişi raporu alınmasını içeren talepleri nazara alınmadan hüküm kurulduğunu, dosyada mevcut bulunan idare tarafından hazırlanan kıymet takdir raporunda dava konusu taşınmazın arsa birim fiyatı bu taşınmazın gerçek değerini gösterdiğini, bilirkişi raporunda gerçek değerinin çok üzerinde değer tespiti yapıldığını ileri sürerek kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; gerçek somut emsal olan 2875 ada 1 parsel bilirkişi kurulu tarafından dışlanarak idare lehine sonuç doğuracak surette 2875 ada 2 no.lu parselin somut emsal kabul edilerek rapor düzenlenmesi ve dava konusu taşınmaza çok düşük değer tayin edilmesi davacıların mülkiyet hakkına ve 2942 sayılı Kanun hükümlerine, bilimsel esaslara ve hukuka aykırı olduğunu, emsal gösterdikleri Sandıkçı Mahallesi 2875 ada 1 parsel sayılı ve kamulaştırma tarihine en yakın olan Belediye tarafından hiçbir itiraza uğramaksızın ihale ile satılan taşınmazın somut emsal olarak kabulü gerekirken bundan daha önce 2016 yılında ihale ile satılan buna bitişik 2875 ada 2 no.lu parselin (bedelle satıldığından bahisle) hesaplamada somut emsal olarak kabul edilmek suretiyle emsallerden 2-3 kat daha değerli olan dava konusu taşınmaza çok düşük bedel tayin edilmesinin hukuka ve dosya kapsamına aykırı olduğunu ileri sürerek kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin (g) bendi uyarınca kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsalin satış değeri alınarak, davaya konu taşınmazın zemin değerinin belirlenmesinden sonra, taşınmaz üzerinde bulunan yapıya da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak güncel Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğe göre yapı sınıfları ve bu yapı sınıflarına uygun birim fiyatları ve yaşları belirlenip buna göre yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi suretiyle ve taşınmaz üzerinde bulunan çeşitli meyve ağaçları yönünden de Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün meyvecilik ürünü maliyet çizelgesi verilerine göre değerlerinin belirlenmesi suretiyle davaya konu taşınmazın toplam kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesi yöntem olarak doğru olduğu bu nedenle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin açıklanan gerekçelerle istinaf başvurusunun kabulü ile değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazın uygulama görmemiş ham kadastro parseli olduğu, emsal olarak alınan taşınmazın satış tarihi itibarıyla imar parseli olduğu anlaşıldığından dava konusu taşınmaz bedelinden taşınmazın bulunduğu yerde uygulanacak olan düzenleme ortaklık payı oranında kesinti yapılması gerektiğinden resen yapılan hesaplama yapılmak suretiyle İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taraflarınca emsal olarak gösterilen ... Mahallesi 2875 ada 1 parsel sayılı taşınmazın değerlendirme dışı tutularak dava konusu taşınmaza daha düşük değer biçilmesinin bilimsel esaslara ve hukuka aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın imar parseli olduğunu, düzenleme ortaklık payı kesintisinin yapılmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 170 ada 4 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.