"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/165 Esas, 2023/1516 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/253 Esas, 2022/84 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, Karacabey ilçesi, ... Mahallesi 125 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın davalı adına kayıtlı olduğunu, anılan taşınmazın Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu projesi kapsamında alınan Bakanlar Kurulu kararı ile acele olarak kamulaştırılmasına karar verildiğini, ... tarafından davalı uzlaşma komisyonuna davet edilmiş ancak bedel çok düşük olduğu için uzlaşma sağlanamadığını, ilgili taşınmazın piyasa rayiç bedelinin araştırılarak buna göre bir karar verilmesi gerektiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedeli belirlenirken kapitalizasyon faiz oranı içinde değerlendirilen unsurların ayrıca objektif değer artış oranı içerisinde de değerlendirildiğini bu nedenle bedelin fahiş derecede artığını, taşınmazın yola cephesinin bulunmadığını, yakınında hiçbir yerleşim biriminin bulunmadığını, davacı kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini beyan ederek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bir yılda birden fazla ürün yetiştirilebilen taşınmazın tek ürün ile değerlendirilmesi nedeniyle münavebenin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın ana yollara, deniz ulaşımına, depolama alanlarına yakınlığı sebebiyle objektif değer artışının % 100-200 oranında uygulanması gerektiğini, kapitalizasyon faizinin % 3 olarak değerlendirilmesi gerektiğini, kalan arazide oluşan kot farkı dikkate alındığında ve taşınmazın otobanın altında kaldığı düşünüldüğünde kalan kısmın eskisi gibi kullanımının mümkün olmadığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza, dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek suretiyle, taşınmazın konum ve özelliklerine göre objektif değer artış oranı uygulanarak değer biçilmesinin isabetli olduğu, taşınmaz sulu arazi olup %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanmasının uygun olduğu, taşınmaza komşu Hürriyet ve Taşpınar köylerinde kuru araziler için bulunan sonuç m² değerin Yargıtayca da onanmadığı gözetildiğinde, sulu arazi için belirlenen bedelin makul ve adil olduğu, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedeli belirlenirken kapitalizasyon faiz oranı içinde değerlendirilen unsurların ayrıca objektif değer artış oranı içerisinde de değerlendirildiğini bu nedenle için bedelin fahiş derecede arttığını, taşınmazın yola cephesinin bulunmadığını, yakınında hiçbir yerleşim biriminin bulunmadığını, davalı taraf lehine bankaya bloke edilen bedele bankaca faiz ödemesi yapıldığından mükerrer olarak davalı taraf lehine dava tarihinden sonra 4. ayından başlayarak karar tarihine kadar faize hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu beyan ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; bir yılda birden fazla ürün yetiştirilebilen taşınmazın tek ürün ile değerlendirilmesi nedeniyle münavebenin hatalı olduğunu, ürünlerin ortalamasının yanlış alındığını, dava konusu taşınmazın ana yollara, deniz ulaşımına, depolama alanlarına yakınlığı sebebiyle objektif değer artışının % 100-200 oranında uygulanması gerektiğini, kapitalizasyon faizinin % 3 olarak değerlendirilmesi gerektiğini, kalan 3653 m² lik arazide gerek şekil gerekse otoban kenarında kalması sebebiyle değer düşüklüğünün yüksek olması gerektiğini beyan ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 12 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Bursa ili, Karacabey ilçesi, ... Mahallesi 125 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmının yüzölçümü, geometrik şekli ve kullanım durumu dikkate alındığında uygulanan değer azalışı oranının makul olduğu sonucuna varılmıştır.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.