"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/503 Esas, 2023/231 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; miktar, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 165 ada 70 parsel sayılı taşınmaza davalı idarelerce el atıldığı ileri sürerek proje bütünlüğü ilkesi de dikkate alınarak, bedeli karşılığında taşınmazın davalı idareler adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın esastan reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 01.11.2017 tarihli ve 2017/11 Esas, 2017/430 Karar sayılı ilamı ile davalı ... yönünden idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.05.2018 tarihli ve 2018/235 Esas, 2018/586 Karar sayılı kararıyla istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; imarda otopark alanında kalan, fen bilirkişi raporunda C ve G harfleri ile gösterilen; ancak fiilen el atılmayan bu kısımların proje bütünlüğü ilkesi ve Anayasa Mahkemesinin 20.12.2018 tarihli ve 2016/181 Esas, 2018/111 Karar sayılı kararı da gözetilerek bedellerinin davacıların payı oranında davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesi; taşınmazın SİT alanında kaldığı gerekçesiyle %10 oranında indirim yapılmaması, davacılardan ... payındaki haciz şerhlerinin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
İlk Derece Mahkemesinin 21.10.2021 tarihli ve 2019/339 Esas, 2021/367 Karar sayılı kararı ile uyulan bozma kararı gereğince davanın kabulü ile ... aleyhine 5.000,00 TL, ... aleyhine 891.820,00 TL tazminata karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin 21.10.2021 tarihli ve 2019/339 Esas, 2021/367 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; davacıların hak kazandığı tazminat miktarlarının ... aleyhine 841.820,00 TL, ... aleyhine 617.975,75 TL olduğu, davacı vekilinin harcını yatırdığı ıslah dilekçesindeki 1.298.784,14 TL talep miktarı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrası birlikte değerlendirildiğinde hukuki nitelendirmenin hakime ait olduğu da gözetilerek talep edilen bedelin 841.820,00 TL’nin Milli Eğitim Bakanlığından tahsiline; 456.964,14 TL’nin davalı ... Başkanlığından tahsili ile bu idareye karşı davacıların fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına; davacı ...’nın vefatı sonrasında tapuda intikallerin yapıldığı gözetilerek davacıların el atılan kısımlardaki paylarının iptali ile ilgili idare adına tesciline hükmedilmesi ile yetinilmesi gerektiğinden bahisle İlk Derece Mahkemesi kararı bozulmuştur.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı gereğince ve bozma sonrası davacı vekilinin ... yönünden verdiği ıslah dilekçesi gözetilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı vekilinin 10.10.2017 tarihli ıslah dilekçesini ... yönünden verdiğini, daha sonra ikinci ıslah dilekçesi verdiğini, 6100 sayılı Kanun'un 176 ncı maddesinin ikinci fıkrası gereği aynı davada iki kez ıslah yapılmasının mümkün olmadığını, bedelin fahiş olduğunu, el atılmayan kısımlar yönünden karar verilmesinin hatalı olduğunu, kararın infazı için Kadastro Müdürlüğüne başvurduklarını ancak hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda C ve G harfleri ile gösterilen kısımların alanlarının Kadastro Müdürlüğünce yapılan ölçümlerle uyumlu olmadığından verilen tescil hükmünün infazı kabil olmadığını ileri sürmüştür.
2. Davalı ... Egitim Bakanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; imar uygulamasından sorumlu olan belediyelere husumetin yöneltilmesi ve idareleri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. İlk Derece Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve fiilen el atılan alanlar ile birlikte hukuken tasarrufu kısıtlanan bölümlerin de bedelinin alınan rapor uyarınca proje bütünlüğü ilkesi gözetilerek davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. 6100 sayılı Kanun'un 107 nci ve 177 nci maddesinin ikinci fıkrası birlikte değerlendirildiğinde talep edilen bedele ilişkin ikinci bir ıslah dilekçesi bulunmadığı anlaşılmakla bu yöndeki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Taşınmaz için belirlenen bedeller Dairemiz denetiminden geçerek uygun görüldüğünden bu husustaki itirazlar da uygun değildir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenlerden davalı ... vekilinin itirazlarının tümü, davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki itirazları kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
6. Davalı ... Başkanlığının sorumlu tutulduğu hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda C ve G harfleri ile gösterilen kısımlara ilişkin fen bilirkişi raporu ve krokisinin infaza kabil olmadığı iddia edildiğinden, davalı ... vekilinin temyize ilişkin ek beyanlarını içerir dilekçesi ekinde bulunan Kadastro Müdürlüğünün 17.08.2023 tarihli yazısı da gözetilerek ... Belediye Başkanlığının sorumlu olduğu fen bilirkişi raporunda C ve G harfleri ile gösterilen kısımlar yönünden fen bilirkişine infaza kabil ek rapor ve kroki düzenletilip sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden karar bozulmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı ... vekilinin tüm, davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
12.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.