"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2023/305 Esas, 2023/354 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul 10. Tüketici Mahkemesinin 17.04.2023 Tarihli ve 2023/74 Esas, 2023/203 Karar Sayılı Kararı
Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkili olduğu, dava dışı sigorta ettiren ... ... Şubesinin adresinin İzmir ili ... ilçesi olduğu, sigortalı murisin yerleşim yerinin İzmir ili ... ilçesi olduğu ve lehtarların birden fazla olması nedeniyle yerleşim yerlerinin sırasıyla ... ili ... ilçesi, ... ili ... ilçesi, ... ili ... ilçesi ve ... İli ... ilçesi olduğu, bu haliyle eldeki davada dava açılan İstanbul Tüketici Mahkemelerinin, sigorta ettiren dava dışı bankanın, sigortalı murisin veya lehtar mirasçıların yerleşim yerlerinden hiçbirisine ait yargı çevresinde olmadığının anlaşıldığı, hayat sigortası sözleşmesinin lehtarı olan davacıların coğunluğuna ait yerleşim yeri adresinin ... ili ... ilçesi olduğundan uyuşmazlığın İzmir Tüketici Mahkemelerinde sonuçlandırılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İzmir 8. Tüketici Mahkemesinin 01.06.2023 Tarihli ve 2023/305 Esas, 2022/354 Karar Sayılı Kararı
Yasal düzenleme kapsamında kesin yetkiden bahsedilebilmesi için, davanın davacı sigorta ettiren tarafından açılmamış, aksine onlara karşı bir davanın açılmış olması gerektiği, can sigortalarında sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkili olduğuna ilişkin hükmün sigortalıları büyük bir ekonomik güce sahip olan sigorta şirketlerine karşı korumak amacıyla konulduğu, dolayısıyla dava da kesin yetki hükmünün geçerli olmadığından mahkemece resen yetkisizlik kararı verilemeyeceği, yetki itirazının bulunmadığı, kaldı ki davalının yerleşim yerinin ise Beşiktaş/İstanbul olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, hayat sigortasından kaynaklanan vefat tazminatının tahsili istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki” başlıklı 15 inci maddesinin ikinci şöyledir:
“Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.”
3. 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
C. Değerlendirme
1. Kural olarak yetki, dava şartı olmayıp ilk itirazdır. Bu sebeple mahkeme yetkiyi kendiliğinden dikkate alamaz. Ancak, kesin yetki hâllerinde, davanın mutlaka yetkili mahkemede açılması gerekir. Kesin yetki, görev gibi bir dava şartıdır. Kanunlarda kesin yetki olduğu anlaşılan hallerde de başka yerde dava açılamaz.
2. Can sigortasından kaynaklanan uyuşmazlıklarda mahkemenin yetkisi itiraza tabi olmayıp kamu düzenine ilişkin kesin yetkidir. Dolayısıyla mahkemece itiraz olup olmadığına bakılmaksızın bu husus resen gözetilir.
3. Dosya kapsamından, davalı sigorta şirketi ile müteveffa arasında düzenlenen 31.01.2020 tanzim tarihli poliçeye göre sigorta ettirenin ... A.Ş. ... Şubesi olduğu, lehtar olan davacıların yerleşim yeri adreslerinin .../..., .../..., .../... ve .../... olduğu, sigortalı müteveffanın son yerleşim yeri adresinin ise .../... olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın İzmir 8. Tüketici Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İzmir 8. Tüketici Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.