"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/387 Esas, 2022/127 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Denizli 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 05.04.2022 Tarihli ve 2021/380 Esas, 2022/139 Karar ... Kararı
Haksız fiilin işlendiği yerin ve zararın meydana geldiği yerin Diyarbakır ili olduğu, zarar gören davacının yerleşim yerinin de Diyarbakır ili olduğu, davalı tarafça yöntemine uygun olarak ve süresinde yetki itirazında bulunularak yetkili mahkemenin gösterildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Diyarbakır 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.10.2022 Tarihli ve 2022/387 Esas, 2022/127 Karar ... Kararı
Davalı ... tarafından süresi içerisinde sunulan yetki itirazında davanın Diyarbakır Adliyesinde veya Diyarbakır Eğil Adliyesi Mahkemelerinde görülmesi gerektiğinden bahisle yetki ilk itirazında bulunulduğu, Denizli 6. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından da yetki ilk itirazının usule uygun yapıldığından bahsedilerek yetki itirazı kabul edildiği, ne var ki davalı tarafından yapılan yetki ilk itirazının usule uygun şekilde ileri sürülmediği, zira davalının yetki itirazında iki yetkili mahkemeden bahsettiği, ancak yetkili mahkemeyi seçmediği, bir başka ifadeyle davanın görülmesini istediği mahkemeyi belirtmediği, bu durumda ortada şeklen geçerli bir yetki ilk itirazının bulunmadığı, yetki ilk itirazın davalı seçtiği mahkemeyi açıkça bildirmez ise bu yetki itirazı dikkate alınmayacağı, davanın açıldığı mahkemenin yetkili hale geleceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, trafik kazasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 ... Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 ... Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 ... Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
4. 6100 ... Kanun’un “Haksız fiilden ... davalarda yetki” başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir:
“Haksız fiilden ... davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 ... Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
6. 6100 ... Kanun'un “Cevap dilekçesini verme süresi” başlıklı 127 nci maddesi şöyledir:
“Cevap dilekçesini verme süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Ancak, durum ve koşullara göre cevap dilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkânsız olduğu durumlarda, yine bu süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, cevap süresinin bitiminden itibaren işlemeye başlamak, bir defaya mahsus olmak ve bir ayı geçmemek üzere ek bir süre verilebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen karar taraflara derhâl bildirilir.”
C. Değerlendirme
1. Kesin yetki halinin kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme ... davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme ... itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
2. Dosya kapsamından haksız fiilin işlendiği kazanın Diyarbakır ilinde meydana geldiği, davalıların yerleşim yerinin Eğil/Diyarbakır olduğu, zarar gören davacının yerleşim yeri adresinin ise Kayapınar/Diyarbakır olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısı ile birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, Denizli ilinde yetkisiz bir mahkemede davacının dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme ... davalıya geçmişse de yetki itirazında bulunan davalı ...'un cevap dilekçesinde davanın Diyarbakır Adliyesinde veya Eğil Adliyesinde görülmesi gerektiğinden bahisle yetki itirazında bulunduğu, bu hali ile yetki itirazının usulüne uygun olmadığı anlaşılmaktadır. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle geleceğinden bu durumda, uyuşmazlığın Denizli 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 ... Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Denizli 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.