"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1802 Esas, 2023/841 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: İstanbul Anadolu 10. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/191 Esas, 2021/162 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... yönünden davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu... ilçesi,... Mahallesi 65 ada 7 ve 9 parsel sayılı taşınmazların davalı idareler tarafından kamulaştırma yapılmadığı hâlde fiilen kullanıldığını, bu nedenle taşınmazların bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ... Caddesine cepheli olduğunu, ... Caddesi'nin 17.12.2009 tarih ve 2009/8-1 sayılı UKOME kararı eki ana arter listesinde bulunmadığından ana arter olmadığını, taşınmazla alakalı idarelerince herhangi bir kamulaştırma işlemi yürütülmediği belirtildiğinden davanın reddine, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın konusu itibari ile idari yargı görevli olduğundan davanın görev yönünden reddine karar verilmesini, kanun hükmü uyarınca uzlaşma yoluna başvurulması dava şartı olduğundan uzlaşma yoluna gidilmeksizin veya uzlaşma sağlanamadığı takdirde uzlaşmazlık tutanağı düzenlendiği tarihten itibaren üç ay geçmeden dava açılamayacağını, dava açılmadan önce izlenmesi gereken söz konusu usul ve dava şartına uyulmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesini, dava konusu taşınmazların ... Caddesine cepheli olup, ana arter üzerinde kalmadığını, ana arterlerin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda olacağını, müvekkili belediye yönünden açılan davanın reddine, vekâlet ücreti ve yargılama giderinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden açılan davanın reddine, davalı ... yönünden açılan davanın kısmen kabulüne, taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; husumet itirazlarının olduğunu, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, emsallerin uygun olmadığını, metrekare birim bedelinin yüksek belirlendiğini, uzlaşmanın dava şartı olduğunu, lehlerine vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmazlara mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, taşınmazların imar durumları ve bilirkişi raporunda belirlenen niteliklerine göre bedelin uygun olduğu, taşınmazlara 1983 yılı öncesi el atıldığından uzlaşma dava şartının yerine getirildiği ve maktu harç ile vekâlet ücretine hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, taşınmazlara ilişkin olarak yapılmış usulüne uygun bir kamulaştırma işlemi bulunmadığı, böylece Mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ettiğini, ayrıca istinaf kararı müvekkili idareye tebliğ edilmeden kararın kesinleşmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu, öğrenme tarihinin tebliğ tarihi olarak kabul edilmesini, zamanaşımı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki... ilçesi,... Mahallesi 65 ada 7 ve 9 parsel sayılı taşınmazların 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davanın reddedilen kısmı için davalı ... lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı ... vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak ''Davalı ... kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddedilen kısım üzerinden 4.080,00 TL maktu vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı ... Başkanlığına verilmesine" cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.