"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/257 Esas, 2022/276 Karar
KARAR : Karar verilmesine yer olmadığına
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, ... Mahallesi, 843 ada 164 parsel ... taşınmazda davacı adına olan tapu kaydına davalı idarenin talebi üzerine 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğunu, müvekkilinin mülkiyet hakkını kısıtlayan, yasal şartları taşımayan, usulsüz ve hatalı olarak konulan bu şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Adıyaman ilinde her yıl binlerce kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarının açıldığını, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, malikin değişmesi durumunda irtifakın tapuda tescilini sağlayamadıklarını bu nedenle ilgili şerhin konulduğunu belirterek öncelikle davanın reddini, mahkeme aksi kanaatte ise önce kuruma başvuru bulunmaması sebebiyle aleyhe vekâlet ücretine hükmedilmemesini, vekâlet ücreti takdir edilmesi durumunda Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesi hükümlerinin uygulanmasını talep ettiği görülmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 06.11.2020 tarihli ve 2020/717 Esas, 2020/1198 Karar ... kararıyla dava açıldıktan sonra tapu kaydında bulunan şerhin terkin edildiği anlaşıldığından ve terkin işleminin ön inceleme tutanağından önce gerçekleştiği de nazara alınarak davalı aleyhine vekâlet ücretine hükmedilerek konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin 06.11.2020 tarihli ve 2020/717 Esas, 2020/1198 Karar ... kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 06.11.2020 tarihli ve 2020/717 Esas, 2020/1198 ... kararıyla İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu, somut olayda seri davalarda vekâlet ücretine ilişkin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesindeki şartların oluşmadığı gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava konusu şerhin terkin edildiği anlaşıldığından konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Buna karşın, Dairemize aynı bölgeden intikal eden ve eldeki dava dosyası ile aynı nitelikte olduğu anlaşılan dosyalar birlikte gözetildiğinde karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesi uyarınca uyuşmazlığın seri dava niteliğinde olduğu kabul edilerek davacı lehine hükmedilen vekâlet ücreti hakkında bu kapsamda değerlendirme yapılması gerekirken yazılı şekilde vekâlet ücretine hükmedilmesi doğru görülmediği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak, açılan çok sayıda kamulaştırma şerhinin terkini davası bulunduğu, uyulmasına karar verilen Yargıtay bozma kararında eldeki davanın seri dava olarak değerlendirilmesi ve vekâlet ücretinin de buna göre takdir edilmesi gerektiği belirtildiğinden; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddeleri uyarınca davacı yararına her bir dosya için ayrı ayrı tam ücretin %50’si oranında vekâlet ücretine hükmedilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; mahkemece yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan hüküm kurulduğunu, davacının şerhin kaldırılması için Tapu Müdürlüğüne başvurmaksızın dava açmasının kötüniyet göstergesi olduğunu, davacı taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini, davacı tarafından müvekkil idareye karşı daha önce açılan kamulaştırmasız el atma davasına istinaden 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğunu, idarenin 31/b maddesinde tanınan imkanı kullanmaktan başka çaresi kalmadığını, amacın mülkiyet hakkını kısıtlamak değil yargılama sonunda lehine hükmedilen irtifak hakkının tescilini sağlayabilmek, kamunun hak kaybına uğramasının önlenmesi olduğunu,amaç ve sonuç itibarıyla bedel tespit ve tescil davalarıyla aynı nitelikteki bu davalarda da şerhin konulmasının mümkün olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Mahkemece verilen ilk kararın bozma ile ortadan kalktığı gözetilmeksizin yeniden karar verilmesine yer olmadığına ilişkin karar verilmesi bozmayı gerektirir.
4. Şerhin ön inceleme duruşmasından önce terkin edildiği anlaşıldığından Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 6 ncı maddesinin birinci fıkrası ve 22 inci maddesi uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmemesi doğru değildir.
Ne var ki bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılamasını gerektirmediğinden mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile gerekçeli kararın (1) numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine Davanın konusuz kalmış olması nedeniyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına’ cümlesinin eklenmesi ve (4) numaralı bendinde geçen ‘2550’ sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine ‘1.275’ sayısının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA ,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
21.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.