"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:...Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1210 Esas, 2023/1769 Karar
DAVA TARİHİ: 31.10.2018
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ:...Anadolu 19. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/285 Esas, 2023/187 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının esastan reddi ile kamu düzenine ilişkin hususlar resen gözeltilerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;...ili, ..., ...Mahallesi, 5034 ada, 2 parsel sayılı taşınmazdaki davalı payının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan davalı payının davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idare tarafından teklif edilen bedelin çok düşük ve kabul edilemez olduğunu, bunun da taşınmazın mahallinde yapılacak keşifte anlaşılacağını taşınmazın gerçek bedelinin bilirkişi marifetiyle tespiti ile davacı idare tarafından bankaya müvekkili adına yatırtılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davacı idare adına tesciline ilişkin olarak ilk kararla hüküm verildiğinden bu konuda yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda güçlü delil kabul edilen taşınmaz ile dava konusu taşınmazın konumları incelendiğinde uygun emsal olmadığının anlaşılacağını, fazla ödenen bedelin faiziyle iadesine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin düşük tespit edildiğini,... ilçesinin en müstesna yerinde bulunan taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, sundukları emsallerin dikkate alınmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre belirlenen kamulaştırma bedelinin davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf itirazları yerinde görülmemiş; ancak istinaf sebebi yapılmamış ise de kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle; mahkemece verilen ilk hüküm, Dairelerince verilen kaldırma ve gönderme kararı ile ortadan kalktığı hâlde, ilk kararda tescil hükmü verildiğinden bahisle, yeniden tescil hükmü kurulmaması doğru görülmemiş düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş ilave olarak tescil hükmü kesin olduğundan ilk hükmün infaz edildiğini, kesin olarak verilen hükmün kaldırılmasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaz arsa niteliğindedir. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereğince dava gününden önceki özel amaçlı olmayan satışlar emsal alınarak, üstün ve eksik yönleri de tartışılarak taşınmazın bedeli belirlenir.
3. Mahkemece, hiç bir emsali somut emsal kabul etmeksizin fikir verici emsaller gözetilerek hükme esas alınan bilirkişi raporunda üstün eksik yanlar tek tek karşılaştırılmaksızın, diğer paydaşlarca anlaşma sağlanan ve davacının payı için de kıymet takdir raporunda belirlenen metrekare birim bedeli dava tarihine endekslemek suretiyle bedel belirlenmiş olup yöntemince araştırma ve inceleme yapılmadan belirlenen bedel üzerinden hüküm kurulması doğru değildir.
4. Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.