"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/912 Esas, 2023/1973 Karar
DAVA TARİHİ: 16.04.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/227 Esas, 2023/52 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Kırklareli ili, ..., ...Mahalle 405 ada 40 parsel sayılı taşınmazın ifrazından oluşan 405 ada 114 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgenin taşınmaza ayrı bir değer ve önem katmakta olduğunu, acele el koyma davasında tarla vasfında değerlendirilmiş olduğunu, tapu kütüğünde her ne kadar tarla olarak gösterilse de bulunduğu bölge olarak belediye imar alanına komşu konumda kalmakta olup yol, su, elektrik ve çöp toplama gibi hizmetlerden faydalanmakta olup, telekominikasyon hizmetlerinin de mevcut bulunduğunu, yoğun bir yerleşim ve sanayi bölgesinde kalmakta olduğundan bu özellikleri itibarı ile değerli bir imarlı arsa vasfında olduğunu, yapılacak olan keşif esnasında dava konusu taşınmazın bilirkişi heyeti tarafından arazi olarak değerlendirilmesi halinde şu ana kadar uygulanan %4 oranındaki kapitalizasyon faiz oranının %3 olarak uygulanmasının hakkaniyete daha uygun olacağını, objektif değer artışının en az %500 olarak değerlendirilmesi zorunluluğu bulunmakta olduğunu, kamulaştırma işlemi ile taşınmaz iki parçaya ayrılmış, geri kalan kısmın tasarrufu ve kullanımı engellenmiş ve değeri son derece azalmış olduğundan bahisle müvekkiline acele el koyma kararı neticesinde ödenmiş olan bedeli kabul etmediklerini, Mahkemece yapılacak olan değerlendirme ile belirlenecek olan kamulaştırma bedeline hükmedilmesine, yargılama gideri ile ücreti vekâletin davacıdan tahsiline karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ve davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; acele el koyma dosyasına göre fahiş bedel farkı oluştuğunu, ürün verim miktarlarının yüksek hesaplandığını, münavebe ürünlerinin hatalı olduğunu, üretim giderlerinin düşük alındığını, objektif değer artışı uygulanmasına gerek olmadığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı belirlendiğini, kamulaştırmadan arta kalan alan için değer azalışının yüksek hesaplandığını ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin düşük belirlendiğini, münavebe ürünlerinin doğru değerlendirilmediğini, Yargıtay kararlarına göre üretim masraflarının Türkiye ortalamasına göre brüt gelirin 1/3'ü oranında olması gerekirken masrafların daha fazla hesaplandığını, objektif değer artışı oranı ile arta kalan kısımda meydana gelecek değer azalış oranının daha fazla olması gerektiğini ileri sürülmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihi itibarıyla geçerli resmî verilere göre olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi kurulunca belirlenen kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranlarının taşınmazın konum ve niteliğine uygun düştüğü gibi; taşınmazın kamulaştırma nedeniyle ifraz edilen kısmının geometrik şekli ve yüzölçümü dikkate alınarak hesaplanan değer azalışının da yerinde olduğu, Mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Kırklareli ili, ..., ...Mahalle 405 ada 40 parsel sayılı taşınmazın ifrazından oluşan 405 ada 114 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmının yüzölçümü, geometrik şekli ve kullanım durumu dikkate alındığında uygulanan değer azalışı oranının makul olduğu sonucuna varılmıştır.
4. Dava konusu taşınmazın bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ile objektif değer artış oranı isabetlidir.
5. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün değerlendirme tarihindeki veri cetveli esas alınarak verim ve masraflar yönünden hesaplama yapılması uygun görülmüştür.
6. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.