"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/778 Esas, 2023/543 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/307 Esas, 2022/92 Karar
Taraflar arasındaki tapu kaydının mahkeme kararı ile iptal edilmesi nedeniyle uğranılan zararın 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun) 1007 nci maddesi uyarınca tazmini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 04.02.2025 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ve davalı Hazine vekili ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Yalova ili, ......., ilçesi, ........... Mahallesi 54 ve 56 parsel sayılı taşınmazların tamamının Yalova 3. Asliye HukukMahkemesince 2013/261 Esas, 2014/249 Karar sayılı kararı ile tapusunun iptali ile orman vasfı ile Hazine adına tescil edilmiş olduğundan, uğranılan zararın tazminini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; husumetin Orman Genel Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiği gibi yasal başvuru şartları yerine getirilmeden açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, hukuki değerini yitiren tapu kaydın dayanılarak açılan iş bu davada davacının zarar uğradığından bahsedilemeyeceğini, haksız ve mesnetsiz açılan davanın reddine karar verilmesini, esasa girilecek ise de tazminat hesabının kanun ve Yargıtay içtihatlarına uygun olarak belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, arazi olsa bile münavebenin hatalı olduğunu, objektif değer artış oranının ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı uygulandığını, taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; zamanaşımı sebebiyle davanın reddi gerektiğini, davanın koşullarının oluşmadığını, belirlenen tazminatın fahiş olduğunu, hesaplama yönteminin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya içindeki bilgi ve belgelere göre; dava konusu taşınmazların Yalova 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/261 Esas, 2014/249 Karar sayılı dosyası ile tapu kaydının iptaline, orman niteliği ile Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği, kararın temyiz incelemesi neticesinde 02.03.2015 tarihinde kesinleşmiş olduğu, davacıların murisinin dava konusu taşınmaza 21.03.1961 tarihinde tapulama neticesinde malik olduğu anlaşıldığı, mülkiyetin kaybedildiği tarih itibarıyla değerlendirme yapılması gerektiği, dava konusu taşınmazın içinde bulunduğu imar planının 27.05.2014 tarihinde iptal edildiği, yeni planın 11.11.2019 tarihinde onaylandığı, tapu kaydının iptal edildiği tarih itibariyle taşınmazın imar planı dışında yer aldığı, meskun mahalde olmadığı ve dolayısıyla arazi niteliğindeki taşınmazlara dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek suretiyle kuru arazi için %5 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanarak net gelir yöntemine göre değer biçilmesi, taşınmazın konum ve özelliklerine göre uygulanan objektif değer artış oranının aynı bölgeden intikal eden dosyalarda belirlenen tazminat bedeli ile de uyumlu olduğu, aynı bölgeden Gökçeada Mahallesi 24 ve 25 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili yapılan yargılamada Yalova 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/473 Esas, 2017/337 Karar sayılı dosyasında belirlenen metrekare değeri 2014 yılı itibarıyla 107,00TL/m² olduğu, bu karar tarafların temyizi üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2020/8370 Esas, 2021/14547 Karar sayılı kararı ile onandığı da gözetildiğinde taşınmazın konum ve özelliklerine göre bulunan sonuç değer belirtilen dosya ile kıyaslandığında makul ve adil olduğu, sonuç olarak Mahkemece verilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi uyarınca tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.11.2009 tarihli ve 2009/4- 383 Esas, 2009/517 Karar sayılı kararında tapu işlemlerinin kadastro tespit işlemlerinden başlayarak birbirini takip eden işlemler olduğu, tapu kütüğünün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu işlemleri bir bütün oluşturduğundan bu kayıtlarda yapılan hatalardan 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi anlamında Devletin sorumlu olduğunun kabulünün gerektiği, Devletin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, bu işlemler nedeniyle zarar görenlerin 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi gereğince zararlarının tazmini için Hazine aleyhine adlî yargıda dava açabilecekleri belirtilmiştir.
4. 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi uyarınca kabul edilen Devletin sorumluluğu, tapu sicilinin önemi ve kişilerin bu sicile olan ... duygularını sağlamak bakımından aynî hakkının saptanması, herkese açık tutulmasında tekel hakkı sağlayan bir sicil olması esasına dayanmaktadır. Bu sorumluluk, asıl ve nesnel (objektif) bir sorumluluk olduğundan zarara uğrayan zararının ödetilmesini doğrudan Devletten isteyebilir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelere ve Belediye Başkanlığının 08.10.2021 tarihli cevabi yazılarına göre değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazın arazi vasfında olduğunun kabulü ile net geliri esas alınmak suretiyle hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine göre değerinin tespit edilmesi ve taşınmazın gerçek bedelinin 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi gereğince davalı Hazineden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.