"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/992 Esas, 2023/1380 Karar
KARAR : Esastan ret
DAVA TARİHİ : 21.04.2017
İLK DERECE MAHKEMESİ : Manisa 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/127 Esas, 2021/80 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri ile bir kısım davalılar tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili, Şehzadeler ilçesi, Adakale Mahallesi 729 ada 45 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekilleri cevap dilekçelerinde özetle; taşınmazın gerçek bedelinin tespitini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin emsal taşınmazlara göre çok yüksek belirlendiğini, bilirkişi raporunda emsal değerlendirmesinin hatalı yapıldığını, uygun emsal seçilmediğini, itirazlarının nazara alınmadığını, taşınmazın tapu kaydında yer alan anıtsal yapıların koruma alanında bulunduğuna dair şerhin bedelde indirim sebebi olması gerektiğini, taşınmaz üzerindeki yapılara yüksek değer biçildiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması için istinaf isteminde bulunmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda müvekkilin taraf sıfatının gözetilmediğini, yeterli emsal araştırması yapılmadığını, bilirkişi tarafından belirlenen bedelin o mevkideki taşınmazlara göre fahiş derecede düşük olduğunu, kamulaştırma bedeli hesaplanırken arsa bedelinden düzenleme ortaklık payı düşülmesinin hukuka aykırı olduğunu, binanın değerini etkileyen unsurların hiçbirisinin dikkate alınmadığını, davacı belediyenin yıllarca burada imar uygulamasına izin vermeyerek değer düşüklüğüne neden olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda müvekkilin taraf sıfatının gözetilmediğini, yeterli emsal araştırması yapılmadığını, bilirkişi tarafından belirlenen bedelin o mevkideki taşınmazlara göre fahiş derecede düşük olduğunu, kamulaştırma bedeli hesaplanırken arsa bedelinden düzenleme ortaklık payı düşülmesinin hukuka aykırı olduğunu, binanın değerini etkileyen unsurların hiçbirisinin dikkate alınmadığını, davacı belediyenin yıllarca burada imar uygulamasına izin vermeyerek değer düşüklüğüne neden olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
4. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkillerin arsa vasfındaki taşınmazlarının park yapılması için planlanması ve kamulaştırma yolu ile cebri olarak ellerinden alınarak kullanımlarının son bulacak olması ve istifade edenlerin ise tüm Manisa halkı olması nedeniyle kamulaştırma bedelinde düzenleme ortaklık payı eksilmesinin olmaması gerektiğini, dava konusu taşınmazın üzerinde yaşayan insanların bir çoğunun, ortalama gelir düzeyinin oldukça düşük olduğunu, birçoğunun zorluk ve maddi sıkıntılar içerisinde yaşam mücadelesi içinde yaşamlarını sürdürdüklerini, elde edecekleri kamulaştırma bedeli ile ikamet edebilecek yeni bir yer alma düşüncesinde olduklarını, hali hazırdaki kamulaştırma bedelinin, birçoğunun evsiz kalmasına ve zaten zor olan hayatlarının biraz daha zorlaşmasını kaçınılmaz hale getireceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
5. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın usul ve kanuna uygun olarak açılmadığını, düzenleme ortaklık payı kesintisi hesabının hatalı olduğunu, mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, davada müvekkile ve diğer davalılara ait taşınmazın tamamına yakınının kamulaştırılması sebebiyle mülkiyet hakkının bu oranda davacı idareye geçmiş olacağından, müvekkilin istifade edebileceği bir değer artışının söz konusu olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
6. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafından mülkiyeti müvekkiller ile diğer davalı ve dava dışı hissedarlara ait taşınmazın kamulaştırılması sebebiyle bedel tespiti ve tescil davası açıldığını, davacı idarenin davayı usul ve kanuna uygun olarak açmadığını, düzenleme ortaklık payı kesintisi hesabı yapılmasının hatalı olduğunu, davada müvekkile ve diğer davalılara ait taşınmazın tamamına yakınının kamulaştırılması sebebiyle mülkiyet hakkının bu oranda davacı idareye geçmiş olacağından, müvekkilin istifade edebileceği bir değer artışının söz konusu olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
7.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafından mülkiyeti müvekkiller ile diğer davalı ve dava dışı hissedarlara ait taşınmazın kamulaştırılması sebebiyle bedel tespiti ve tescil davası açıldığını, davacı idarenin davayı usul ve kanuna uygun olarak açmadığını, bilirkişi raporlarına itirazlarının değerlendirilmediğini, düzenleme ortaklık payı kesintisi hesabının hatalı olduğunu, mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, davada müvekkile ve diğer davalılara ait taşınmazın tamamına yakınının kamulaştırılması sebebiyle mülkiyet hakkının bu oranda davacı idareye geçmiş olacağından, müvekkilin istifade edebileceği bir değer artışının söz konusu olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
8. Davalı Ahmet Paşalar vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafça gerçekleştirilen kamulaştırma işleminde müvekkilin maliki olduğu taşınmaz hakkında tespit edilen metrekare için 752,23 TL'lik meblağın piyasa koşulları değerlendirildiğinde çok düşük kaldığını,
bilirkişiler tarafından emsal taşınmazın satış değerinin dava tarihine güncelleme katsaysının yaklaşık 1,80 birim olarak ele alındığını, bu hususa katılmadıklarını, bilirkişiler tarafından gerek istatiksel veriler gerekse mevcut piyasa koşulları birlikte değerlendirildiğinde güncelleme katsayısının en az 3-3,5 birim olarak ele alınması gerekirken 1,84 olarak ele alınması yerinde olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
9. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza mahkemece değerinin çok altında değer tespit edildiğini, bilirkişi raporunda müvekkillerin hissesi çin belirlenen bedelin fahiş derecede düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın değeri belirlenirken taşınmaz maliklerini mağdur etmeyecek bir bedelin takdir edilmesi gerektiğini, kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
10. Davalılar ..., ..., ... istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın bulunduğu konumun her türlü olanaktan yararlanıyor olması gibi nedenler göz önüne alındığında takdir edilen bedellerin son derece düşük olduğunu, taşınmazın kamulaştırılmasından geriye kalan kısımlarının kullanımın mümkün olmadığını, alınan bilirkişi raporlarının hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
11. Davalı ... mirasçısı Maliye Hazinesi vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazın tamamının yol ve parkta kaldığından bahisle kamulaştırılıyorken ikinci kez düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasının hakkaniyetli olmadığını, davada müvekkile ve diğer davalılara ait taşınmazın tamamına yakınının kamulaştırılması sebebiyle mülkiyet hakkının bu oranda davacı idareye geçmiş olacağından, müvekkilin istifade edebileceği bir değer artışının söz konusu olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği ve üzerindeki yapının değerinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yayımladığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğe göre tespit edilmesinin uygun olduğu, aynı bölgedeki kesinleşen kamulaştırma davalarında belirlenen metrekare birim bedelinin de bu davada belirlenen metrekare birim bedeli ile uyumlu olduğu belirtilerek, davacı idare, bir kısım davalılar vekilleri ve bir kısım davalılar tarafından yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı ... mirasçısı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş ayrıca lehlerine vekâlet ücreti hükmedilmesi gerektiğini belirterek temyiz isteminde bulunmuştur.
3. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
4. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
5. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
6. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
7. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
8. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
9. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 12 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Manisa ili, Şehzadeler ilçesi, Adakale Mahallesi 729 ada 45 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek;üzerindeki ağaçlara yaş, cins ve verim durumlarına göre maktuen değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Bölge Adliye Mahkemesince 6100 sayılı Kanun'un 355 inci maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak inceleme yapıldığından ve istinaf sebebi olarak ileri sürülmeyen bir konunun temyiz yolunda ileri sürülmesi hâlinde incelenmesi mümkün olmadığından davalı ... mirasçısı Hazine vekilinin lehine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğine ilişkin temyiz sebebi ile ilgili olarak değerlendirme yapılmamıştır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, Davalılar ... vd. ... vd. davalı ...'dan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı ... mirasçısı adına Maliye Hazinesi Harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,25.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.