"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2549 Esas, 2022/3688 Karar
DAVA TARİHİ: 24.10.2019
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Kahramanmaraş 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/677 Esas, 2020/327 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare, davalılar ... vd. ile ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddi ile resen kamu düzeni gereğince İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak düzeltilerek suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş ili, ..., ... Mahallesi 6111 ada 15 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; ... Genel Müdürlüğünün müvekkillerine Kahramanmaraş ili, ..., ... Mahallesi 6111 ada 15 sayılı parselde kayıtlı taşınmazın 98,97 m² lik kısmı için teklif ettiği bedelin çok düşük olduğunu, söz konusu taşınmaz üzerinde keşif yapılarak bu gayrimenkulun emsal değerlerinin de göz önünde bulundurulmasını ve objektif değerlerin tespit edilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın 98,97 m²lik kısmı için teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu, takdir edilen toplam kıymetin 2.050,00 TL olduğunu, hemen hemen aynı güzergahta bulunan ve Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/958 Esas sayılı dosyasında kamulaştırmaya konu taşınmaz için biçilen değerin metrekare bazında 1.080,00 TL olduğunu belirterek buna göre taşınmaza değer biçilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vd. ile davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma davaları gereği kurum lehine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini, yapılan pazar araştırmalarında bölgedeki satış fiyatlarının 150,00 TL/m² - 250,00 TL/m² olarak değiştiğini, dava konusu parsel için belirlenen 1.789,56 TL/m² bedelinin fahiş olduğunu, emsal alınan satış Maliye Hazinesi tarafından yapılmış olup özel nitelikli bir satış olduğundan ve farklı bir durumu olabileceğinden emsal olmasının kabul edilemeyeceğini, enerji nakil hattının taşınmazdan geçiş şekli, arazinin yapısı, geometrik durumu vb. durumlar göz önünde bulundurularak oranın en yüksek % 50 alınabileceğini, değer düşüklüğü oranının hatalı olarak maksimum sınırdan belirlediğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerinde dikilen pilon (elektrik direği) olup olmadığı dikkate alınmadan yapılan değer düşüklüğü oranı hesaplanmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda yer alan fotoğraflarda taşınmaz üzerinde elektrik direği bulunduğunun açıkça görüldüğünü, imar durumu ve yapılabilecek kapalı alan oranı emsal taşınmazla aynı görülmeli ve yapılan kıyaslamada dava konusu taşınmazda “10” puanla değerlendirilmesi gerektiğini, her iki taşınmaz arasında bir kıyaslama yapılacaksa, eşit puanda değerlendirme yapılmasının hakkaniyete en uygun değerlendirme olacağını, müvekkili lehine vekâlet ücretine hükmolunmamasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerinde dikilen pilon (elektrik direği) olup olmadığı dikkate alınmadan yapılan değer düşüklüğü oranı hesaplanmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda yer alan fotoğraflarda taşınmaz üzerinde elektrik direği bulunduğunun açıkça görüldüğünü, imar durumu ve yapılabilecek kapalı alan oranı emsal taşınmazla aynı görülmeli ve yapılan kıyaslamada dava konusu taşınmazda “10” puanla değerlendirilmesi gerektiğini, her iki taşınmaz arasında bir kıyaslama yapılacaksa, eşit puanda değerlendirme yapılmasının hakkaniyete en uygun değerlendirme olacağını, müvekkili lehine vekâlet ücretine hükmolunmamasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve irtifak hakkı karşılığının tespiti yönteminin yerinde uygulanması sonucunda dava konusu taşınmazın metrekare değeri 1.789,56 TL üzerinden irtifak nedeniyle değer düşüklüğü oranı %5 olarak belirlenmiş ve netice itibarıyla dava konusu parseldeki irtifak hakkı bedelinin belirlenmesinde usul ve kanuna aykırılık bulunmadığından bir isabetsizlik görülmemiş; ancak Mahkemece belirlenen kamulaştırma bedelinin, Anayasa Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 31317 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararı gereğince kesinleşmesi beklenmeksizin davalıya derhal ödenmesi gerektiği, yargılama harçlarının maktu olarak alınması gerektiği ve kendisini vekil ile temsil ettiren davalı yararına vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğinden İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak bu hususlar düzeltilerek suretiyle yeniden hüküm kurulmak suretiyle esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın bedelinin yüksek belirlendiğini, ... Mahallesinde taşınmaz fiyatlarının 900,00 TL/m² ila 1.500,00 TL/m² arasında değiştiğini, irtifak nedeniyle değer düşüklüğü oranının yüksek alındığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasında kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya kapsamından, davalı kısıtlı ...'nun 26.08.2021 tarihinde vefat ettiği, Bölge Adliye Mahkemesi kararının ise 26.12.2022 tarihinde verildiği, davalının yargılama sırasında ölü olduğu anlaşılmakla adı geçen davalı mirasçılarının tespit edilerek taraf teşkili sağlanmadan eksik inceleme ile karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının sair hususlar incelenmeksizin BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.