"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/907 Esas, 2023/1215 Karar
DAVA TARİHİ: 26.03.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Batman 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/640 Esas, 2023/112 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı... vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Batman ili, ..., ... köyü 121 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya derhal ödenmesine, kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile taşınmaz baraj gölü sahasında kaldığından 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;taşınmazın bedelinin gerçeğe aykırı olarak fazla hesaplandığını, doğada kendiliğinden yetişen meşe ağaçlarının odun bedeli hesaplanarak kamulaştırma bedeline eklenmesinin haksız kazanca sebebiyet vereceğini, kuru arazi niteliğindeki taşınmaza kapitalizasyon faiz oranı %6 uygulanması gerekirken % 5 olarak uygulanmasının hatalı olduğunu, taşınmazın objektif değer artışı uygulanmasını gerektiren bir özelliği bulunmadığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın sulu tarım arazisi vasfında olduğunu, Dicle Nehri'nin yaz kış kurumadığını, dolayısıyla taşınmazın kurumayan bir su kaynağına sahip olduğunu, Dicle Nehri ile taşınmaz arasındaki mesafe dikkate alındığında her türlü motopomp veya dinamo gibi araçlarla sulanma imkanına sahip sulanabilir arazi vasfında olduğunu, keşif yapıldığı 31.10.2019 tarihinde arazinin sulanmaya ihtiyaç duymadığı ve sulama ekipmanlarının toplandığı bir zaman olması nedeniyle sulamaya ilişkin gözlem yapılamadığını, kapitalizasyon faiz oranının % 4 yerine % 5 alındığını, köye ve kadim Dicle Nehri'ne yakın olması nedeniyle objektif değer artışının en az %30-40 oranında uygulanması gerekirken hiç uygulanmadığını, münavebeye esas alınan ürünlerin üretim masraflarının yüksek hesaplandığını ileri sürmüşlerdir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan ek bilirkişi kurulu raporunda; dava konusu Batman ili, ..., ... köyü 121 ada 79 parsel sayılı taşınmazın tarım arazisi niteliğinde olduğunun kabulüyle kapitalizasyon faiz oranı %5 uygulanarak ve taşınmazın objektif değer artışı uygulanmasını gerektiren bir niteliğinin bulunmadığı açıklanmak suretiyle metrekaresine ise 10,46 TL değer biçildiği, taşınmazın vasfına, konum ve niteliklerine, aynı bölgeden intikal eden dava dosyalarına göre bilirkişi kurulunca belirlenen kapitalizasyon faiz oranı ile dava konusu taşınmaz için belirlenen metrekare birim fiyatının uygun ve resmî verilerle uyumlu olduğu, metrekare birim fiyatına objektif değer artırıcı unsur ilave edilmemesinin yerinde olduğu, Dicle Nehri'ne 1, 2 kilometre mesafede olan dava konusu taşınmaz ile Dicle Nehri arasında eğimli, kayalık ve taşlık bir topoğrafik yapı olduğundan suyun taşınmaza getirilmesinin zor ve masraflı olduğundan kuru kabul edilmesinde bir isabetsizlik olmadığı; ancak Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasında davalı ...'e ait "B" bendinin 4 numaralı kısmında sehven "davalı ..." in adının yazılması doğru görülmemiş ise de bu husus mahallinde düzeltilebilir maddi hata mahiyetinde olduğundan kaldırma nedeni olmadığından tarafların istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru arazi niteliğindeki Batman ili, ..., ... köyü 121 ada 79 parsel sayılı dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline, baraj göl alanı olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.