"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/78 Esas, 2016/161 Karar
DAVA TARİHİ: 20.06.2013
KARAR : Direnme
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya direnme kararı verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizce direnme kararının yerinde olmadığı gerekçesiyle, dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yapılan inceleme sonucunda, direnme uygun olduğundan, taraf vekillerinin diğer temyiz itirazları ile ilgili inceleme yapılması için dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ..., ...köyü 388 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılan kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın tapuda tarla olarak gözükmesine rağmen arsa vasfında olduğunu, 1/5000 ölçekli ... planında konut ve bir kısım yol alanı olarak ayrıldığını, etrafının meskûn olup belediye hizmetlerinden yararlandığını, taşınmazın kalan kısmının da kamulaştırılmasını talep etmelerine rağmen idarece kamulaştırılmadığını belirterek taşınmazın arsa niteliği ile kamulaştırma bedelinin hesaplanmasını ve kalan 753,71 m²lik kısmın da kullanıma elverişli olmaması nedeniyle kamulaştırılmasını savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.01.2014 tarihli ve 2013/518 Esas, 2014/20 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1 Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 09.12.2015 tarihli ve 2015/19118 Esas, 2015/18147 Karar sayılı kararı ile taşınmazın arazi olarak değerlendirilmesi gerekirken arsa niteliğine göre değerlendirme yapılarak buna göre bedel belirlenmiş olması gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin 17.03.2016 tarihli ve 2016/78 Esas, 2016/ 161 Karar sayılı kararı ile bozma kararına direnilmesine karar verilmiştir.
C. Dairemizce Yapılan İnceleme Sonucu Dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna Gönderilmesi Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Mahkemenin direnme kararı yerinde görülmeyerek dosyanın, Dairemizin 21.12.2021 tarihli ve 2021/5936 Esas, 2021/15567 Karar sayılı kararı ile temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın 6763 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesi ile değişik 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
D. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan inceleme sonunda verilen 13.12.2022 tarihli 2020/(18)5-689 Esas, 2022/1738 Karar sayılı karar ile davaya konu taşınmazın arsa niteliğinde kabul edilmesi yerinde görülüp direnme uygun olduğundan, taraf vekillerinin diğer temyiz itirazları ile ilgili inceleme yapılması için dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Nedenleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın arsa niteliğinde olmadığını, direnme kararının yerinde olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu; bedelin düşük belirlendiğini, dava konusu taşınmazın yanındaki parsel olan ve dava konusu taşınmaz ile aynı özelliklere sahip olan ... tarafından aynı kamulaştırma işlemine tabi tutulan 399 sayılı parselin kamulaştırma bedel tespit ve tescil davası Gemlik 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/168 Esas sayılı dosyasında görülmüş, metrekare değeri 210,00 TL'den belirlendiği, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından 2017/2114 Esas, 2018/8524 Karar sayılı dosyada arsa olarak ve metrekare değeri 210,00 TL/m² olarak onandığı, kalan 753,71 m²lik kısmın da kullanıma elverişli olmaması nedeniyle bedeline hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğrudur.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Aynı kamulaştırma kapsamında kamulaştırılan, dava konusu taşınmaza yakın konumdaki ...köyü 399 parsel sayılı taşınmaz için Gemlik 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/168 Esas, 2014/245 Karar sayılı dosyasında 16.04.2013 değerlendirme tarihi itibarıyla 210 TL/m² birim fiyatı takdir edildiği anlaşılmış olup, belirtilen dosya getirtilerek dava konusu taşınmaza da 20.06.2013 değerlendirme tarihi itibarıyla 150 TL/m² bedel belirlendiği dikkate alınarak bu metrekare fiyatlarından ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi heyetinden ek rapor alınmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalıdır.
5. Dava konusu taşınmazın arta kalan kısmının kullanım amacı, yüzölçümü, geometrik şekli ve yola cephesinin kalıp kalmadığı hususu dikkate alındığında bu kısma yapılaşma izni verilip verilmeyeceği, verilebilir ise önceki durumuna göre kısıtlama getirilip getirilmediği hususları ilgili Belediye Başkanlığı İmar Müdürlüğünden sorularak, arta kalan kısımda değer azalışı bedeline hükmedilmesi gerekip gerekmediği denetlenmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
05.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.