"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1656 Esas, 2023/1957 Karar
DAVA TARİHİ : 16.04.2018
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Silvan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/220 Esas, 2022/487 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilli tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Diyarbakır ili, Silvan ilçesi, Akçeltik köyü 179 ada 1 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Diyarbakır ili, Silvan ilçesi, Akçeltik köyünde kani 32 ve 33 parsel numaralı taşınmazların müvekkil idare tarafından Batman - Silvan sağ sahil sulaması işi nedeni ile kamulaştırıldığını ve kamulaştırma işleminin kesinleştiğini, kamulaştırma noter tebligatlarının maliklere 26.08.1969 tarihinde Diyarbakır 2. Noterliğinin 7442, 7443, 7444 ve 7445 yevmiye numaralı noter işlemi ile tebliğ edildiğini, dava konusu alanın daha sonra ifraz edilerek 179/1 parsel numarasını aldığını, davacıların ve diğer maliklerin dava konusu taşınmaz için Silvan Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/526, 2015/4, 2015/551 ve 2017/324 Esas sayılı dava dosyaları ile müvekkil idare aleyhine kamulaştırmasız el atma davası açtıklarını ve verilen karar neticesinde taşınmazın 28.998,26 m²si için kamulaştırma bedeline hak kazanıp bedeli de aldıklarını, taşınmazın kamulaştırma sonucu geri kalan kısımlarındaki kanal, ark vb el atmaların müvekkil idare tarafından gerçekleştirilmediğini, davacıların taşınmazlarına daha fazla su alabilmek için kendi imkanlarıyla ark ve kanal yaptıklarını, bundan dolayı müvekkil idarenin herhangi bir sorumluluğu olmadığından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, alınan rapor uyarınca el atma tazminatının ve ecrimisilin tespit edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı ve diğer müştereklerin Silvan Asliye Hukuk Mahkemesinde idare aleyhine taşınmazın 28.998,26 m²lik kısmı için kamulaştırmasız el atma davası açılıp verilen karar neticesinde kamulaştırma bedeline hak kazanıp bedelini aldıklarını, davacıların açmış oldukları dava ile idarece taşınmazın el atılmayan ve geri kalan kısmının kamulaştırma bedelini de istediklerini, raporda ürünlerin dekara verim miktarlarının ve ortalama birim fiyatlarının yüksek alındığını, üretim masraflarının düşük alındığını, kapitalizasyon faiz oranının %4 alınmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda uygun münavebe sisteminin uygulanmayarak taşınmazın değerinin yüksek çıkmasına sebebiyet verildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki Silvan ilçesi, Akçeltik Mahallesi, 179 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) maddesi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca taşınmaz ve ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik olmadığı anlaşıldığından; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazların değerinin biçilmesi ve bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacı tarafça daha önce aynı taşınmaza ilişkin olarak açılan Silvan Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/549 Esas, 2016/185 Karar sayılı dosyasında hükme esas alınan 06.01.2016 tarihli fen bilirkişi raporunda ana kanal, yedek kanal, tersiyerler ve tahliyeler olarak gösterilen Akçeltik köyü 179 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının hissesine düşen 28.998,26 m²lik yerin tazminat ve ecrimisil bedeline hükmedildiği, bu kararın da Dairemizin 08.02.2017 tarihli ve 2016/14251 Esas, 2017/1758 Karar sayılı kararı ile hükmün harca ilişkin bendinin düzeltilerek onanmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
3. Kesinleşen davada davalı idare adına tesciline karar verilen 28.998,26 m²lik kısmın tescil hükmünün tapuda infaz edilip edilmediği dosya içerisinden anlaşılamamaktadır. Bu kararın infaz edilip edilmediği, DSİ adına tescilin gerçekleşip gerçekleşmediği tapu müdürlüğünden sorularak, Mahallinde yeniden keşif yapılarak, önceki kesinleşen kamulaştırmasız el atma davasında alınan 06.01.2016 tarihli fen bilirkişi raporunda ana kanal, yedek kanal, tersiyerler ve tahliyeler olarak gösterilen ve Akçeltik köyü 179 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının hissesine düşen 28.998,26 m²lik yerin krokisi ile işbu dosyadaki 20.06.2022 tarihli fen bilirkişi raporunda yedek, tersiyer ve drenaj kanalları olarak gösterilen Akçeltik köyü 179 ada 1 parsel sayılı dava konusu taşınmazda davacı hissesine düşen 63.744,75 m²lik bölümü gösterir fen bilirkişi krokisi 179 ada 1 parsele ait kadastro paftası ile çakıştırılarak, dava konusu taşınmazın, daha önce el atılan ve bedeline hükmedilen yerin dosyamızdaki el atma iddiasına konu edilen bölüm içinde kalıp kalmadığına ilişkin fen bilirkişisinden rapor alınıp, el atılan yerlerin olduğunun tespiti halinde; bu bölümler yönünden davanın reddine, aksi takdirde ise davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,18.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.